ANASAYFA
TV PROGRAMLARI
PROGRAMLAR
YAYIN AKIŞI
CANLI YAYIN
24 RADYO
REKLAM
İLETİŞİM VE KÜNYE


İsrail nasıl makul olur?

İsrail Başbakanı Binyamin Netanyahu pazartesi Beyaz Saray'daydı.
ABD Başkanı Donald Trump tarafından ağırlandı.
Gözler ikilinin düzenleyeceği basın toplantısındaydı ama yapılmadı.
Daha az sayıda gazetecinin alındığı Oval Ofis'teki açıklamalarla yetindiler.
Çünkü diğer gazeteciler tarafından sıkıştırılmak istemiyorlardı.
Trump zorlayıcı sorulara maruz kalmadan istediği mesajları verdi.
Netanyahu da bu tür sorulardan kaçındı ama ev sahibinin açıklamaları onun için yeterince zorlayıcı oldu.
İsrail Başbakanı'nın Beyaz Saray'a gitmekte gümrük vergileri ve ticaret savaşları bir yana, iki önemli amacı vardı.
Biri ABD'yi İran'la savaşa ikna etmekti.
Trump İran'a yönelik saldırı tehditlerini sürdürdü ama bir yandan da müzakere mesajı verdi.
ABD Başkanı cumartesi İran'la Umman'da görüşeceklerini açıkladıklarında Netanyahu'nun yüzünde beliren istemsiz şaşkınlık dikkat çekiciydi.
Ama daha da rahatsız olduğu bir başka mesele vardı.
Türkiye...
İsrail, Suriye'deki devrimin ardından bu ülkede işgali genişletti, saldırıları sürdürdü.
Suriye'de yeni hükümetin Türkiye'ye vermeyi planladığı iddia edilen üsleri de sık sık vuruyor.
İsrail, Türkiye'nin askeri olarak da Suriye'de nüfuzunu genişletmesine, hele iddia edildiği gibi o üslere yerleşmesine şiddetle karşı.
Zaten saldırılardan sonra da bunların aslında Türkiye'ye mesaj olduğunu ifade eden üst perdeden açıklamalar yaparak bunu teyit ettiler.
Netanyahu, ABD'yi tehdit unsuru olarak kullanıp Türkiye'yi Suriye'den uzaklaştırmak istiyordu.
Çünkü kendi başlarına yapamayacaklarının farkındalar.
Trump ise Erdoğan ve Türkiye için olumlu konuştu.
"O sert ve zeki bir adam. Harika ilişkilerimiz var. Onu severim" diyerek Netanyahu'yu uyardı.
Suriye'deki değişimde Türkiye'nin rolünü takdir etti.
Sonra da dönüp Netanyahu'ya parmak sallayarak "Erdoğan'la yaşayacağınız herhangi bir sorunu çözebilirim ancak makul olmalısınız" dedi.
İşte meselenin can alıcı yeri de tam olarak burası.
İsrail ve makul olmasını beklemek...
Gazze Şeridi'ndeki katliamlarında İsrail'den hiçbir makul tavır görmedik, görmemeye de devam ediyoruz.
Ancak orada ABD'nin çok yoğun desteğine güveniyorlar.
Suriye sahasında Türkiye ile karşı karşıya gelme riski doğduğundaysa durum farklı.
Trump Netanyahu'ya destek vermek yerine "ayağını denk al" diyor.
Çünkü uzun vadeli planlarında Ortadoğu'dan çıktığında geride ABD'nin canını sıkacak bir kriz bırakmak istemiyor.
Bunun yolu da İsrail'in özellikle ABD'nin NATO müttefiki Türkiye ile iyi geçinmesinden geçiyor.
Yani Suriye'de Türkiye'yi kışkırtmaması gerekli.
Trump da aslında tam olarak bunu söylüyor.
O görüşme İsrail basınında Netanyahu'ya eleştirilerle yer aldı.
Sözün özü, Türkiye imasıyla bu sefer sert kayaya çattığını söylüyorlar.
Haksız da değiller çünkü İsrail basınında yazılan çizilenlerde de Türkiye'nin gücü sebebiyle İran'dan 100 kat daha tehlikeli olduğu yönünde yorumlar yapılıyor.
İsrail işte tam da bu nedenle Türk askeri gücünün Suriye'nin ortasındaki o iki üste yer almasını istemiyor.
Çünkü istedikleri gibi at koşturamayacaklar.
Bu durumda Türkiye'den görecekleri karşılık konusunda ciddi endişeleri var.
İsrailli emekli Albay Moşe Elad'ın Maariv gazetesine yazdıkları meseleyi çok net şekilde özetliyor.
Türkiye o bölgeye yerleşirse İsrail ordusunun hareket kabiliyetinin çok kısıtlanacağını söylüyor.
Örneğin "Rusya'nın Suriye'de olduğu dönemde Esad rejimi, İran ve Hizbullah'a karşı saldırıları Ruslarla iyi bir şekilde koordine ediyorduk. Ancak Türklerle böyle bir şey artık imkânsız olur." diyor.
Ama burada göz ardı ettiği önemli bir detay var.
İran ve Hizbullah, İsrail'in Suriye'ye saldırılarının birincil bahanesiydi.
Artık Suriye sahasında ikisi de yok.
Üstelik Ahmet eş Şara hükümetinin İsrail ile çatışmak gibi bir niyeti de yok.
Sadece kendilerini rahat bırakmasını istiyorlar.
Türkiye için de aynısı geçerli.
Tek istediği İsrail'in Suriye'de istikrarsızlık yayma çabalarından vazgeçmesi.
Ülkeyi kendi haline bırakması.
Bu durumda zaten İsrail'e yönelik bir hamleyi Suriye'den de Türkiye'den de beklemek mantıksız.
Trump'ın dediği gibi İsrail'in makul davranmak için tek yapması gereken de bu.
Lakin kendiliğinden olmaz.
İsrail'i buna zorlamak gerekli.
"Peki bu nasıl sağlanacak?" derseniz, onun da yolu Trump'tan geçiyor.
Fakat bir sözle olacak şey değil.
Muhtemel ki İsrail ve ABD'nin aşırı sağı Trump'ı bu sözlerinden çark ettirmek için türlü yollar deneyecek.
Onu manipüle edip kullanmaya çalışacaklar.
Bu yollara saptıklarında hiçbir ahlaki değer tanımadıklarını zaten biliyoruz.
O nedenle önümüzdeki dönemde dikkatli olmak gerek.
Şartlar Türkiye'nin lehine gelişiyor ve bunu kaybetmemeli.


Yazarın diğer yazıları