6 Mayıs 2025 gecesi, Güney Asya'nın iki nükleer gücü Hindistan ve Pakistan arasında başlayan çatışmalar, Keşmir meselesinin bölgesel güvenlik açısından taşıdığı derin kırılganlığı bir kez daha açığa çıkardı. Hindistan'ın, Pahalgam'da 22 Nisan'da 26 Hindu turistin hayatını kaybettiği saldırının sorumluluğunu Pakistan bağlantılı gruplara yüklemesi üzerine başlattığı "Operasyon Sindoor", iki ülkeyi askeri bir hesaplaşmanın eşiğine getirdi.

Hindistan Hava Kuvvetleri'nin sınırı aşarak Lashkar-e-Taiba ve Jaish-e-Mohammed gibi grupların kamplarını hedef alması, Pakistan tarafından "egemenliğe açık bir saldırı" olarak değerlendirildi ve karşılık olarak beş Hint savaş uçağı düşürüldü. Dolayısı ile, bu gelişmeler, hem bölge halkı açısından hem de yeni bir insani kriz riski açısından yürekleri ağıza getirdi.

KEŞMİR'İN JEOPOLİTİK GİRDABI

Keşmir sorunu, 1947'deki bölünmeden bu yana Hindistan ve Pakistan arasında dört savaş ve sayısız çatışmanın merkezinde yer aldı. 2019'da Hindistan'ın Cammu Keşmir'in özel statüsünü kaldırması, Pakistan'ın diplomatik izolasyonu kırmak için Çin ve İslam İşbirliği Teşkilatı üzerinden yürüttüğü girişimlerle birleşince, bölge bir kez daha büyük güç rekabetinin sahnesine dönüştü. Dolayısı ile, yaşanan çatışmada, sadece yerel aktörlerin değil, Çin-ABD-Rusya üçgenindeki daha geniş jeopolitik kaymaların da etkisi olduğunu söylemek mümkün. Şunu demek istiyorum; bilindiği üzere Çin, uzun süredir Pakistan'ı önemli bir "stratejik ortak" olarak destekliyor, Rusya ise Hindistan ile olan askeri iş birliğini sürdürürken, Pakistan'a karşı 'açık taraf' olmaktan kaçınıyor, ABD ise Hindistan'a daha yakın olmakla beraber, her iki tarafla da iş birliğini dengeleme çabası içinde. Sonuçta, super güçlerin çıkar dengeleri bölgede yükselen her aleve benzin döküyor.

Öte yandan, ABD, Çin ve BM öncülüğünde yürütülecek diplomatik girişimler elbette çatışmayı dondurabilir. Çünkü, kontrolsüz bir tırmanma durumunda, çatışma yalnızca Keşmir'le sınırlı kalmayabilir; mesela CPEC (Çin-Pakistan Ekonomik Koridoru) ve Ladakh hattı üzerinden Çin'in de dolaylı dahil olduğu bir genişlemeye evrilen bir çatışma dünyayı felakete sürükleyebilir. Dahası, evet her iki tarafın da nükleer silahları olması, çatışmayı sınırda tutan en önemli fren mekanizması gibi görünüyor. Peki, psikolojik sınırlar zorlandığında, bu caydırıcılığın yani "nükleer tehdit"in, diplomatik araç olmaktan çıkarak kriz katalizörüne dönüşmesine kim engel olabilir?

Öte yandan, çatışmanın zamanlaması bazı analistler tarafından ilginç bir şekilde sorgulanıyor. Örneğin:

-Hindistan'da yaklaşan seçimler, Modi hükümetinin milliyetçi söylemlerle tabanını mobilize etmek isteği, bu tehlikeli çatışmayı körükledi.

-Pakistan, bu krizi, iç siyasi baskılar altındaki ordusunun azalan halk desteğini yeniden tesis etme aracı olarak kullandı.

-Enerji ve su kaynakları üzerindeki kontrol meselesi, özellikle İndus Nehri üzerindeki tartışmalar, çatışmanın ekonomik alt metnini oluşturuyor.

- Üçüncü taraflar (örneğin Çin veya ABD'deki silah lobileri) çatışmadan fayda sağlıyor . Bölge dışı aktörlerin "derin etkisi" çatışmada önemli rol oynuyor.

Toparlarsak, Güney Asya'daki bu son gerilim, geleneksel sınır ve kimlik anlaşmazlıklarının, yeni jeoekonomik rekabet ortamında, nasıl yeniden alevlenebileceğini gösteriyor.Bu da, Hindistan ve Pakistan arasındaki bu sorunun, yalnızca askeri değil; aynı zamanda ulusal kimlikler, tarihsel travmalar ve büyük güç rekabetiyle örülü çok katmanlı bir güvenlik meselesi olduğunu gösteriyor. Dolayısı ile, uluslararası toplumun Keşmir sorununu sadece "iki ülke arasındaki ihtilaf" olarak değil, bölgesel barışın anahtarı ve asıl önemlisi Asya'daki nükleer istikrarın belirleyicisi olarak çok dikkatli değerlendirmesi gerekir. Zira bu kriz, aksi bir durumda, sadece iki ülke sınırında değil; enerji hatlarında, diplomatik masalarda, en önemlisi güvenlik stratejilerinde ve halkların hafızasında büyük izler bırakır.