Uzmanlar uyarıyor; Ultra işlenmiş gıda küresel sağlık krizine sebep olabilir!

Küresel sağlık alanında çalışan 43 uzman tarafından yürütülen ve 104 uzun vadeli bilimsel çalışmaya dayandırılan kapsamlı bir inceleme, ultra işlenmiş gıdaların (UPF) insanlık için giderek artan bir tehdit oluşturduğunu ortaya koymaktadır. Araştırmacılar, bu endüstriyel olarak üretilen gıdaların tüketiminin küresel çapta diyetleri yeniden şekillendirdiğini ve taze, doğal gıdaların yerini aldığını belirtmektedir. The Lancet dergisinde yayımlanan bu inceleme, ultra işlenmiş gıdaların sağlığa yönelik tehditleri nedeniyle dünya çapında diyetlerdeki bu ürünleri azaltmak için şimdi harekete geçilmesi gerektiğini vurgulamaktadır.

Ultra işlenmiş gıda nedir ve nerede bulunur?

Ultra işlenmiş gıdalar, emülgatörler, koruyucular, katkı maddeleri, yapay boyalar ve sentetik tatlandırıcılar gibi mutfak dolabında evde bulamayacağınız beşten fazla endüstriyel bileşen içeren gıdalar olarak tanımlanmaktadır. Bu tür ürünler, modern gıda endüstrisinin tipik ürünleridir ve günümüzün hızlı yaşam temposunda tüketicilerin tercih ettiği ürünler arasında yer almaktadır. Sosisler, cipsler, hamur işleri, bisküviler, hazır çorbalar, gazlı içecekler, dondurma ve süpermarket ekmeği gibi yaygın olarak tüketilen ürünler ultra işlenmiş gıda kategorisine girmektedir. Anketler, bu endüstriyel olarak üretilen gıdaların dünya çapında diyetlerde hızla arttığını göstermektedir. Ultra işlenmiş gıdalar, çok fazla şeker ve sağlıksız yağlar içerirken, aynı zamanda lif ve protein açısından yetersiz kalmaktadır. Bu nedenle, bu ürünleri tüketen insanların yediklerinin kalitesi giderek kötüleşmektedir.

Ultra işlenmiş gıdaların sağlık üzerindeki etkisi

Yapılan araştırma, ultra işlenmiş gıdaların 12 farklı sağlık durumunun daha büyük riskiyle bağlantılı olduğunu öne sürmektedir. Bu hastalıklar arasında tip 2 diyabet, kardiyovasküler hastalık, böbrek hastalığı, depresyon ve herhangi bir nedenden erken ölüm yer almaktadır. Yeme şeklimizin değiştiğini ve taze, bütün gıdalardan ucuz, yüksek oranda işlenmiş yemeklere doğru bir geçişin meydana geldiğini belirten uzmanlar, bunun obezite ve depresyon dahil olmak üzere bir dizi kronik hastalık riskimizi artırdığını vurgulamaktadır. İnceleme yazarı Prof Carlos Monteiro, Brezilya'daki Sao Paulo Üniversitesi'nden, ultra işlenmiş gıdaların artan tüketiminin dünya çapında diyetleri yeniden şekillendirdiğini ve taze ile minimum işlenmiş gıdaların yerini aldığını ifade etmektedir. Bu değişim, sağlıklı beslenmeyi destekleyen etkili halk sağlığı politikalarını durdurmak için kapsamlı pazarlama ve siyasi lobicilik tarafından desteklenen, ultra işlenmiş ürünlere öncelik vererek büyük karlar elde eden güçlü küresel şirketler tarafından körüklenmektedir.

Hükümetlerin alması gereken önlemler

The Lancet'te yazan araştırmacılar, hükümetlerin ultra işlenmiş gıdaların tüketimini azaltmak için somut adımlar atması gerektiğini belirtmektedir. Bu adımlar arasında ultra işlenmiş gıda ürünlerine uyarı etiketleri getirilmesi, daha besleyici gıdalara erişimi finanse etmeye yardımcı olmak ve ultra işlenmiş gıda ürünlerine daha yüksek vergiler uygulanması yer almaktadır. Ortak yazar Dr Phillip Baker, Sidney Üniversitesi'nden, cevabın güçlü bir küresel halk sağlığı yanıtı olduğunu ve bunun tütün endüstrisine meydan okumak için koordineli çabalar gibi olması gerektiğini söylemektedir. İnceleme, ultra işlenmiş gıdaların sağlığa tam olarak nasıl zarar verdiğini gösteren klinik deneylerin eksikliğini kabul etmekle birlikte, bunun dünya çapında insanları potansiyel sağlık zararlarından korumak için harekete geçmeyi geciktirmemesi gerektiğini vurgulamaktadır.