Konuşma hızınız beyin sağlığınız hakkında çok şey söyleyebilir

Konuşma şekliniz beyninizin durumunu doğrudan yansıtabilir. Son yıllarda bilim insanları, konuşma hızı ve duraklama düzeninin bilişsel yeteneklerle olan bağlantısını incelemeye başlamışlardır. Sadece ne kadar konuştuğumuz değil, nasıl konuştuğumuz da beyin sağlığı hakkında önemli ipuçları sunmaktadır. Konuşma ritmi, duraklama sıklığı, dolgu sözcükleri ve akış hızı gibi sıradan detaylar, klasik testlerin fark edemediği bilişsel durumları ortaya çıkarabilmektedir.

Kanada araştırmalarının bulguları

2024 ve 2025 yılları arasında Kanada'da yürütülen kapsamlı çalışmalar, konuşma zamanlaması ile yürütücü işlevler arasında güçlü bir ilişki tespit etmiştir. Journal of Speech Language and Hearing Research dergisinde yayınlanan bu araştırmalarda, geniş bir yaş grubundan katılımcılar test edilmiştir. İlk aşamada 18 ila 85 yaş arası 125 yetişkin kelime-görüntü müdahalesine tabi tutulmuştur. Ardından 65 ila 75 yaş arası 67 kişi ve 18 ila 90 yaş arası 174 kişi bir dakikalık görüntü betimlemeleri sırasında kaydedilmiştir. Tüm bu deneylerde ortaya çıkan sonuç tutarlıdır: konuşma zamanlaması yavaşlayıp parçalandıkça, yürütücü performanslar belirgin biçimde zayıflamaktadır.

Konuşma parametreleri ve beyin işlevleri arasındaki bağlantı

İlk deneyde, 65 ila 75 yaş arası 67 yetişkin karmaşık görselleri betimleyerek 60 saniyelik iki kayıt sağlamıştır. Araştırmacılar bu kayıtlardan 700'den fazla dilsel parametre çıkarmış ve bunları kategorilere ayırmıştır. Sözdizimsel karmaşıklık, sözcük dağarcığı zenginliği ve sözcük erişim zorluğu gibi göstergeler incelenmiştir. Yapılan analiz sonucunda belirgin bir örüntü ortaya çıkmıştır: kelime bulma belirteçleri, yani duraklama sıklığı, duraklama uzunluğu, akış hızı ve dolgu sözcükleri, yürütücü işlevlerin iki merkezi bileşeniyle uyumlu bulunmuştur. Bu bileşenler, bir yanda baskılama ve çalışma belleği, diğer yanda sözel akıcılık ve zihinsel esnekliktir.

Toronto Üniversitesi'ndeki araştırmacılar, konuşma hızının aynı mantığı izlediğini göstermiştir. 18 ila 85 yaş arası 125 gönüllüde yapılan kelime-görüntü müdahale testi ve yapay zeka analizi yoluyla, konuşma hızının yürütücü yeteneklerle yakın bağlantılı olduğu kanıtlanmıştır. Bu bulgular, konuşmanın sadece içeriğinin değil, onun nasıl ortaya çıktığının da önemli olduğunu göstermektedir.