Grip aşısı gerçekten etkili mi? Bilim insanları açıklıyor

Birleşik Krallık Ulusal Sağlık Servisi (NHS) bu kış mevsiminde grip salgınının erken başlaması nedeniyle önemli zorluklar yaşamaktadır. Acil servisler ve ambulans hizmetleri için rekor talep gözlenirken, aynı zamanda asistan doktor grevinin de etkisiyle sağlık sistemi benzeri görülmemiş bir baskı altında bulunmaktadır. NHS ulusal tıp direktörü Profesör Meghana Pandit, bu durumun yılın bu döneminde en kötü senaryoyu temsil ettiğini belirtmiştir. Medyada sıkça "süper grip" olarak adlandırılan bu durum, aslında yeni bir bilimsel tanımlama değildir; aksine grip sezonu erken başlamış olsa da, virüsün yayılması ve hastalığın şiddeti uzmanların normal kabul ettiği aralıkta kalmaktadır.

Grip virüsü neden bu kadar değişken?

Grip virüsleri, insan bağışıklık sisteminden kaçmak için sürekli evrimleşmektedir ve bu nedenle grip aşısı düzenli olarak güncellenmesi gerekmektedir. Bazı yıllarda virüs diğerlerinden daha fazla mutasyona uğrar ve tipik olarak her dört ila beş yılda bir büyük bir değişikliğe maruz kalır. Bu yıl baskın olan alt tip, 1968'den beri var olan influenza A/H3N2 olarak adlandırılmaktadır ve o zamandan bu yana bu tür bir düzineden fazla değişiklik yaşanmıştır. Bu tanıma göre, her birkaç yılda bir grip sezonu ciddi seviyelere ulaşmaktadır. Grip sezonu erken başladığı için, vaka sayılarını ve hastaneye yatışları önceki yılların aynı haftasıyla doğrudan karşılaştırmak yanıltıcı olabilmektedir. Ancak bilim insanlarının yakın tarihli analizleri, erken sezon başlangıcı dikkate alındığında durumun önceki yıllarla karşılaştırılabilir düzeyde olduğunu göstermektedir.

Hangi bölgeler ve yaş grupları en fazla etkileniyor?

Halk sağlığı perspektifinden en önemli husus, farklı bölgelerdeki sağlık sistemleri üzerindeki yüktür ve bu da virüsün yayılması ile bölgelerde mevcut kaynakların durumuna bağlıdır. Mevcut veriler yalnızca bölgesel düzeylerde genel enfeksiyon eğilimleri sağlamaktadır. İngiltere'nin grip sezonu İskoçya, Galler ve Kuzey İrlanda'dan daha erken başladığı için, durumun İngiltere'de başka yerlere göre daha erken dönmesi beklenmektedir. Birleşik Krallık Sağlık Güvenliği Ajansı'ndan alınan verilere dayanarak, kuzey ve Midlands bölgeleri muhtemelen daha yüksek grip oranları yaşamaktadır. Çocuklar ve gençler, okullardaki yüksek temas oranları nedeniyle ve bağışıklık sistemleri grip virüsleriyle başa çıkmada daha az deneyimli olduğu için enfekte olma olasılığı daha yüksektir. Yetişkinler genel olarak daha düşük temas oranlarına sahip oldukları ve bağışıklık sistemleri grip konusunda daha fazla deneyime sahip oldukları için enfekte olma olasılığı daha düşüktür. Ancak 64 yaşın üzerindeki insanlar, enfekte olurlarsa ciddi hastalık riski taşıyan mevcut sağlık sorunlarına sahip olma olasılığı daha yüksektir ve bağışıklık sistemleri immünosenescence adı verilen bir süreçte zayıflamaya başlamıştır. Bebekler de bağışıklık sistemleri hala gelişmemiş olduğu için ciddi hastalık riski altındadır.

Grip aşısı ne kadar etkili ve kime önerilir?

En son veriler, grip aşısının yaşlı insanlarda grip nedeniyle hastaneye yatırılma riskini yaklaşık yüzde 30 ila 40 oranında azalttığını göstermektedir. Bu oran, diğer bazı virüslere karşı aşılardan daha düşük olsa da, grip için önceki yıllara benzer seviyelerdedir. Bu sezonun aşıları ciddi gripe karşı etkili koruma sunmaktadır; çocuklar aşılanırlarsa grip nedeniyle hastaneye başvurma veya yatırılma olasılığı yaklaşık yüzde 70 ila 75 daha düşüktür. Çocuklara burun spreyi sunulurken, yetişkinlere enjeksiyon yapılmaktadır ve çalışmalar, burun spreyi aşısının çocuklarda daha iyi çalıştığını ve yetişkinlerde daha az iyi çalıştığını göstermiştir. Yetişkinler hayatları boyunca zaten birçok grip virüsüne maruz kalmışlardır, bu nedenle bir ekstra aşının artımlı kazancı muhtemelen bir çocuğa göre daha küçüktür; ancak yine de faydalıdır. Aşı olmak, kendinizi korumak ve NHS üzerindeki yükü azaltmaya yardımcı olmak için yapabileceğiniz en iyi şeydir ve bu yıl öneriler bu nedenle değişmemiştir.