Bilim insanları yaşlanan kan kök hücrelerini gençleştiriyor

ABD'deki Icahn Tıp Okulu ile Paris Cité Üniversitesi'nden bilim insanları, yaşlanan kan kök hücrelerinin gençleştirilmesi konusunda önemli bir başarıya imza attı. Fareler üzerinde yürütülen araştırmada, yaşlanmanın etkisiyle işlevini yitiren hematopoietik kök hücrelerin (HSC) tekrar genç bir duruma getirilebildiği ortaya kondu. Bu gelişme, yaşa bağlı kan ve bağışıklık sistemi sorunlarının tedavisinde umut vadeden yeni bir yol açtı.

Kök hücre yaşlanmasının ardındaki mekanizma

Kemik iliğinde bulunan hematopoietik kök hücreler, vücudun yeni kan hücrelerini üretmesinde temel rol oynar. Ancak yaş ilerledikçe bu kök hücrelerin verimliliği azalır, bu da bağışıklık sisteminin zayıflamasına ve anemi ile kanser gibi hastalıklara yakalanma riskinin artmasına yol açar. Araştırmacılar, yaşlı kök hücrelerdeki temel sorunun, hücre içindeki lizozom adı verilen küçük bölmelerin işlevini yitirmesi olduğunu tespit etti. Lizozomlar, hücrede protein ve lipid gibi karmaşık moleküllerin parçalanıp geri dönüştürülmesini sağlar. Yaşlanan hücrelerde ise bu lizozomlar aşırı asidik ve işlevsiz hale geliyor. Bu durum, kök hücrelerin glukoz metabolizmasını artırarak ve genetik bilgiyi işleme biçimini değiştirerek aşırı aktif ve dengesiz bir hale gelmesine neden oluyor.

Concanamycin A ile gençleşen kök hücreler

Çalışmada, yaşlı farelerden alınan kök hücreler concanamycin A adlı bir kimyasal ile tedavi edildi. Bu kimyasal, lizozomların asiditesini ve aşırı aktivitesini azaltarak kök hücrelerin daha sağlıklı bir yapıya kavuşmasını sağladı. Tedavi edilen kök hücreler, sahiplerine geri verildiğinde dokunun yeni kan hücresi üretme kapasitesi sekiz kat arttı. Ayrıca, gençleşen kök hücreler daha dengeli ve sağlıklı kan hücreleri üretmeye başladı. Bu bulgular, yaşlanan kök hücrelerin işlevlerinin geri döndürülebilir olduğunu gösteriyor. Araştırmanın başındaki isimlerden Saghi Ghaffari, "Kan kök hücrelerinde yaşlanma geri döndürülemez bir kader değil. Eski kök hücreler genç bir duruma geri dönebilir," sözleriyle çalışmanın önemini vurguladı.