Antidepresan bırakmak isteyenler için kritik uyarı! hangi yöntem daha güvenli?

The Lancet dergisinde yayımlanan yeni bir bilimsel çalışma, antidepresan tedavisini sonlandırmak isteyenler için en güvenli ve etkili yöntemi ortaya koydu. Araştırmaya göre, depresyon tedavisinde kullanılan antidepresanların bırakılması sırasında izlenecek yol, hastaların yeniden depresyona girme riskini önemli ölçüde etkiliyor. Özellikle psikolojik destekle birlikte kademeli doz azaltımının, depresyonun tekrarlamasını önlemede oldukça başarılı olduğu vurgulanıyor. Bu bulgular, depresyon tedavisi gören ve ilaçlarını bırakmayı düşünen birçok kişi için yol gösterici nitelikte.

Antidepresan bırakma sürecinde hangi yöntem daha etkili?

Antidepresan tedavisini başarıyla tamamlayan yetişkinler için, ilacın birden kesilmesi ya da hızlıca azaltılması yerine, dozun yavaş yavaş düşürülmesi ve bu süreçte psikolojik destek alınması, depresyonun nüksetme riskini azaltıyor. The Lancet Psychiatry dergisinde yayımlanan ve 76 randomize kontrollü çalışmayı kapsayan bu kapsamlı meta-analiz, antidepresan bırakma stratejileri üzerine bugüne kadar yapılmış en geniş araştırmalardan biri olma özelliği taşıyor. Araştırmada, toplam 17.379 yetişkinin verileri incelendi; katılımcıların büyük çoğunluğu kadınlardan oluşurken, ortalama yaş 45 olarak belirlendi. Katılımcılar, depresyon ya da anksiyete bozuklukları nedeniyle antidepresan kullanıyor ve ortalama 10-11 ay boyunca takip ediliyordu. Araştırmanın anahtar kelimesi olan "antidepresan", çalışmanın merkezinde yer alıyor ve tüm bulgular bu ilaçların bırakılma süreçlerine odaklanıyor.

Çalışmada, antidepresan bırakma yöntemleri arasında; ilacın aniden kesilmesi, hızlı azaltma (dört hafta veya daha kısa sürede dozun azaltılması), kademeli azaltma (dört haftadan uzun sürede dozun azaltılması), düşük dozda devam etme ve standart dozda devam etme gibi farklı stratejiler karşılaştırıldı. Sonuçlar, psikolojik destekle birlikte kademeli azaltmanın, bir yıl içinde depresyonun yeniden ortaya çıkmasını önlemede, ilacı standart dozda kullanmaya devam etmek kadar etkili olduğunu gösterdi. Özellikle, antidepresanların aniden bırakılması veya hızlıca azaltılması en az etkili yöntemler olarak öne çıktı. Araştırmacılar, psikolojik destekle kademeli azaltmanın, her beş kişiden birinin yeniden depresyona girmesini önleyebileceğini belirtti.

Psikolojik destek ve bireyselleştirilmiş yaklaşımın önemi

Çalışmanın yazarları, elde edilen bulguların antidepresanların gereksiz olduğu ya da psikoterapinin tek başına yeterli olduğu anlamına gelmediğini özellikle vurguluyor. Tam tersine, her hastanın durumuna özel bir yol izlenmesi gerektiği, antidepresan bırakma sürecinin mutlaka kademeli ve bireyselleştirilmiş bir şekilde planlanması gerektiği ifade ediliyor. Bu süreçte yapılandırılmış psikolojik destek almak, hem ilaç bırakma sürecinin güvenliğini artırıyor hem de depresyonun tekrarlama olasılığını azaltıyor. Araştırmanın baş yazarı, Verona Üniversitesi'nden Profesör Giovanni Ostuzzi, depresyonun çoğunlukla tekrarlayan bir hastalık olduğuna dikkat çekiyor ve uzun süreli tedavi gerekliliğinin altını çiziyor. Klinik kılavuzlar, ilk depresyon atağı sonrası altı ila dokuz ay, tekrarlayan ataklarda ise iki yıla kadar antidepresan kullanımını öneriyor. Ancak, pratikte hastaların çoğu bu sürelerden çok daha uzun süre ilaç kullanıyor ve bu da gereksiz yan etkilere ya da ilaç bağımlılığına yol açabiliyor.

Çalışmada ayrıca, antidepresan bırakma stratejileri arasındaki yan etkiler ve bırakma oranları arasında anlamlı bir fark bulunmadığı belirtildi. Ancak, yoksunluk belirtileri ve yaşam kalitesi üzerindeki etkiler konusunda veri eksikliği olduğu, bu nedenle bu konularda daha fazla araştırmaya ihtiyaç duyulduğu ifade edildi. Özellikle anksiyete bozuklukları için elde edilen verilerin daha zayıf olduğu ve bu alanda daha fazla klinik çalışmaya ihtiyaç duyulduğu vurgulandı. Araştırmacılar, antidepresan bırakmayı düşünen herkesin mutlaka doktorlarıyla görüşerek kendilerine en uygun stratejiyi belirlemeleri gerektiğini belirtiyor.