Akdeniz'de büyük beyaz köpekbalığı tehlikesi büyüyor

Akdeniz'in derinliklerinde yaşamını sürdüren büyük beyaz köpekbalığı, son yıllarda artan yasadışı balıkçılık faaliyetleri nedeniyle yok olma tehdidiyle karşı karşıya. Uluslararası araştırmacılar, özellikle Kuzey Afrika kıyılarında bu türün avlanmasının ve satışının hızla arttığını belirtiyor. Uzmanlar, koruma altındaki büyük beyaz köpekbalığı popülasyonunun kritik seviyelere gerilediğini ve bu durumun Akdeniz ekosistemi için ciddi sonuçlar doğurabileceğini ifade ediyor.

Yasadışı balıkçılık Akdeniz'de büyük beyaz köpekbalığını tehdit ediyor

Büyük beyaz köpekbalığı, Akdeniz'de uluslararası yasalarla korunan 20'den fazla köpekbalığı türünden biri olarak öne çıkıyor. Ancak, son dönemde yapılan araştırmalar, bu koruma önlemlerinin yeterli olmadığını gözler önüne seriyor. ABD'li bilim insanlarının, Birleşik Krallık merkezli Blue Marine Foundation ile yürüttüğü ortak çalışmada, özellikle Kuzey Afrika'daki balık pazarlarında büyük beyaz köpekbalıklarının satıldığı tespit edildi. Araştırmacılar, 2025 yılı içinde yalnızca bu bölgede en az 40 büyük beyaz köpekbalığının öldürüldüğünü ortaya koydu. Bu rakam, türün mevcut popülasyonu göz önüne alındığında oldukça yüksek ve endişe verici bir seviyeye işaret ediyor.

Uluslararası Doğa Koruma Birliği (IUCN), Akdeniz'deki büyük beyaz köpekbalığını "Kritik Tehdit Altında" olarak sınıflandırıyor. Buna rağmen, Kuzey Afrika kıyılarında faaliyet gösteren balıkçı limanlarında yapılan gözlemler ve sosyal medyada paylaşılan görüntüler, koruma altındaki bu türün hâlâ avlanıp satıldığını doğruluyor. BBC'nin Adli Bilimler ekibi tarafından analiz edilen videolarda, Cezayir ve Tunus'ta karaya çıkarılan büyük beyaz köpekbalıkları ve kısa yüzgeçli mako köpekbalıklarının satışa hazırlandığı görülüyor. Tüm bu bulgular, yasadışı balıkçılığın büyük beyaz köpekbalığı üzerindeki baskısını gözler önüne seriyor.

Sicilya Boğazı: Büyük beyaz köpekbalığının son kalesi

Virginia Tech Üniversitesi'nden baş araştırmacı Dr. Francesco Ferretti, Akdeniz'deki köpekbalığı popülasyonunun son birkaç on yılda dramatik biçimde azaldığını belirtiyor. Dr. Ferretti, özellikle Sicilya Boğazı'nın, büyük beyaz köpekbalığı ve diğer tehdit altındaki türler için "son kale" niteliğinde olduğunu vurguluyor. Araştırma ekibi, Akdeniz'de ilk kez bir büyük beyaz köpekbalığına uydu izleme etiketi takmayı hedefledi. Bu amaçla, denize üç tondan fazla balık yemi bırakıldı ve deniz suyu örnekleriyle köpekbalığı DNA'sı arandı. Ancak, iki haftalık yoğun çalışmaya rağmen, ekip yalnızca bir mavi köpekbalığını kısa süreliğine gözlemleyebildi. Bu sonuç, Akdeniz ekosisteminin ne kadar bozulduğunu ve büyük beyaz köpekbalığı popülasyonunun ne denli azaldığını gösteriyor.

Dr. Ferretti ve ekibi, araştırma yaptıkları bölgenin yalnızca 20 deniz mili ötesinde genç bir büyük beyaz köpekbalığının yakalanıp öldürüldüğüne dair raporlar aldı. Bu olayın, hayvanın kazara mı yoksa kasıtlı olarak mı yakalandığı henüz netlik kazanmadı. Ancak, Kuzey Afrika kıyılarında 2025 yılı içinde 40'tan fazla büyük beyaz köpekbalığının yakalanmış olması, bu türün geleceği açısından alarm verici bir durum yaratıyor. Araştırmacılar, bu sayının kritik tehdit altındaki bir popülasyon için kabul edilemez olduğunu belirtiyor.

Büyük beyaz köpekbalığı: Yasal koruma ve uygulamadaki sorunlar

Büyük beyaz köpekbalığı ve diğer tehdit altındaki türler, Akdeniz çevresindeki 23 ülke tarafından imzalanan uluslararası anlaşmalarla korunuyor. Bu anlaşmalar, söz konusu türlerin gemiye alınmasını, taşınmasını, karaya çıkarılmasını, transfer edilmesini, depolanmasını ve satışını kesin olarak yasaklıyor. Ayrıca, kazara yakalanan köpekbalıklarının mümkünse zarar görmeden ve canlı olarak denize bırakılması gerektiği belirtiliyor. Ancak, bu kuralların uygulanmasında ciddi sıkıntılar yaşanıyor. Özellikle Kuzey Afrika'daki limanlarda, koruma altındaki köpekbalıklarının hâlâ satışa sunulduğu ve bu durumun sosyal medya görüntüleriyle de doğrulandığı biliniyor.