Şeker jeli saç dökülmesine karşı yeni umut vaat ediyor

2024 yılında gerçekleştirilen bilimsel çalışmalar, dünya çapında milyonlarca insanı etkileyen kalıtsal desenli kelliğin tedavisi için yeni bir umut ışığı yakmıştır. Erkeklerde ve kadınlarda saç dökülmesinin en yaygın nedeni olan bu durum, genetik, hormon seviyeleri ve yaşlanmanın bir kombinasyonundan kaynaklanmaktadır. Araştırmacılar, DNA'nın oluşumunda rol oynayan doğal bir şeker olan deoksiribozun, saç yeniden büyümesini tetikleyebileceğini ortaya koymaya başlamışlardır.

Tesadüfi keşiften sistematik araştırmaya

Sheffield Üniversitesi ve Pakistan'daki COMSATS Üniversitesi'ndeki bilim insanları, deoksiribozun yara iyileşmesine nasıl yardımcı olduğunu incelemek üzere bir araştırma başlatmışlardır. Farelerde topikal olarak uygulanan bu doğal şeker, yaraların iyileşmesini hızlandırırken, araştırmacılar beklenmedik bir bulguyla karşılaşmışlardır. Tedavi edilen lezyonların çevresindeki tüyler, tedavi edilmemiş farelere kıyasla çok daha hızlı bir şekilde geri çıkmaya başlamıştır. Bu ilginç gözlem, ekibi daha derinlemesine araştırma yapmaya teşvik etmiştir.

Merakla hareket eden araştırmacılar, deoksiribozun saç büyümesi üzerindeki etkisini daha sistematik bir biçimde test etmeye karar vermişlerdir. Haziran 2024'te yayınlanan çalışmada, testosteron kaynaklı saç kaybı yaşayan erkek fareler seçilmiş ve sırtlarındaki tüyler çıkarılmıştır. Her gün açıkta kalan cilde küçük dozlar halinde deoksiriboz şeker jeli uygulanmaya başlanmıştır. Haftalar içinde, bu bölgelerde uzun ve kalın bireysel kıllar fışkırtarak oldukça güçlü bir yeniden büyüme gözlemlenmiştir.

Minoksidil kadar etkili sonuçlar

Deoksiriboz jelinin etkinliği o kadar dikkat çekici olmuştur ki, araştırma ekibi bunun Rogaine marka adıyla bilinen minoksidil kadar iyi çalıştığını tespit etmiştir. Minoksidil, saç dökülmesinin tedavisi için yaygın olarak kullanılan topikal bir ilaçtır ve FDA tarafından onaylanmış durumdadır. Hem minoksidil hem de deoksiriboz şeker jeli, erkek tipi kelliğe sahip farelerde yüzde 80 ila 90 oranında saç yeniden büyümesini teşvik etmiştir. Deneyin 20 günlük sürecinde çeşitli aşamalarda çekilen fotoğraflar, her iki tedavinin de etkinliğini açıkça göstermiştir.

Sheffield Üniversitesi'nden doku mühendisi Sheila MacNeil, araştırmanın önemini vurgulayarak şu ifadeleri kullanmıştır: Saç dökülmesini tedavi etmenin cevabı, saç foliküllerine kan akışını artırmak amacıyla doğal olarak oluşan bir deoksiriboz şekeri kullanmak kadar basit olabilir. Araştırmacılar, deoksiriboz jelinin tedavi edilen bölgenin çevresinde kan damarlarında ve cilt hücrelerinde bir artış meydana getirdiğini gözlemlemişlerdir. Saç soğanına kan akışı ne kadar iyi olursa, saçın çapı o kadar büyük ve büyüme o kadar hızlı olmaktadır.

Mevcut tedavi seçeneklerinin sınırlamaları

Kalıtsal desenli kellik, nüfusun yüzde 40'ına kadar etki etmesine rağmen, FDA tarafından bu durumu tedavi etmek için şimdiye kadar yalnızca iki ilaç onaylanmıştır. Reçetesiz minoksidil saç dökülmesini yavaşlatmak ve bir miktar yeniden büyümeyi teşvik etmek için işe yarayabilir, ancak saç kaybı yaşayan herkes için etkili olmamaktadır. Minoksidil başarısız olduğunda, erkek hastalar finasteride'e başvurabilirler. Bu reçeteli oral ilaç, testosteronun dihidrotestosterona dönüşümünü engelleyerek saç kaybını yavaşlatmaktadır.

Finasterid, erkek hastaların yaklaşık yüzde 80 ila 90'ında saç kaybını yavaşlatabilmekle birlikte, başlandıktan sonra sürekli olarak alınması gerekmektedir. Ayrıca, bu ilaç erektil disfonksiyon, testis veya meme ağrısı, azalmış libido ve depresyon gibi istenmeyen ve bazen ciddi yan etkilerle ilişkilendirilebilmektedir. Henüz kadın hastalar için finasterid onaylanmamıştır. Bu nedenlerle, yan etkileri daha az olan ve daha geniş bir hasta grubuna uygulanabilecek yeni tedavi yöntemlerine ihtiyaç duyulmaktadır.