Kadınlar mı, erkekler mi? Kalp sağlığı için egzersizde çarpıcı cinsiyet farkı

Birleşik Krallık'ta gerçekleştirilen ve 85 binden fazla yetişkinin katılımıyla yürütülen yeni bir araştırma, kalp hastalığı riskini azaltmak için gerekli olan egzersiz miktarının kadınlar ve erkekler arasında önemli ölçüde farklılık gösterdiğini ortaya koydu. Araştırmanın bulgularına göre, erkeklerin kalp hastalığı riskini kadınlarla aynı oranda azaltabilmek için, haftalık egzersiz süresini neredeyse iki katına çıkarması gerekiyor. Bu sonuç, uzun yıllardır egzersiz bilimcilerinin üzerinde durduğu biyolojik farklılıkların kalp sağlığı üzerindeki etkisini bir kez daha gündeme taşıdı.

Kalp hastalığı riskinde cinsiyete göre egzersiz gereksinimi

Yapılan araştırmada, 37 ila 73 yaşları arasındaki 85 binden fazla Birleşik Krallık vatandaşı, bir hafta boyunca bileklerine takılan ivmeölçer cihazlarıyla izlenerek fiziksel aktiviteleri kaydedildi. Katılımcıların sağlık durumları ise sekiz yıl boyunca takip edildi. Araştırmacılar, haftada yaklaşık dört saat orta ile yüksek şiddette egzersiz yapan kadınların, koroner kalp hastalığı riskini yaklaşık yüzde 30 oranında azalttığını belirledi. Aynı oranda risk azalması için erkeklerin ise haftada dokuz saat benzer yoğunlukta egzersiz yapması gerektiği tespit edildi. Bu çarpıcı fark, kalp hastalığına karşı korunmada cinsiyetin önemli bir belirleyici olduğunu gösteriyor.

Çalışmada elde edilen veriler, yalnızca sağlıklı bireylerle sınırlı kalmadı. Koroner kalp hastalığı teşhisi almış kadınların, herhangi bir nedenle ölüm riskini yüzde 30 oranında azaltmak için haftada yaklaşık 51 dakika egzersiz yapmasının yeterli olduğu görüldü. Buna karşın, aynı faydayı elde etmek isteyen erkeklerin haftada yaklaşık 85 dakika egzersiz yapması gerektiği ortaya çıktı. Bu bulgular, egzersizin kalp sağlığı üzerindeki etkisinin cinsiyete göre değiştiğini ve mevcut egzersiz önerilerinin bu farklılıkları dikkate alması gerektiğini ortaya koyuyor.

Biyolojik farklılıklar ve egzersizin etkisi

Kadınlar ve erkekler arasındaki bu belirgin farkın temelinde biyolojik etmenler yer alıyor. Kadınların vücudu, erkeklere kıyasla daha yüksek östrojen seviyelerine sahip. Bu hormon, egzersiz sırasında vücudun yağ yakımını artırırken, aynı zamanda kan damarlarının sağlığını da destekliyor. Östrojen, hücrelerin enerji üretim merkezleri olan mitokondrilerin verimli çalışmasına katkı sağlıyor ve bu sayede kadınlar, egzersiz sırasında daha fazla dayanıklılık gösterebiliyor.

Diğer yandan, kadınların kas yapısı da bu farklılıkta etkili. Kadınlar, yavaş kasılan ve yorgunluğa daha dayanıklı kas liflerine erkeklerden daha fazla sahip olma eğiliminde. Bu kas lifleri, uzun süreli ve sürekli fiziksel aktivite gerektiren egzersizler için oldukça uygun. Tüm bu biyolojik avantajlar, kadınların egzersizden kalp sağlığı açısından daha fazla fayda elde etmesine olanak tanıyor. Erkeklerin ise benzer faydaları görebilmesi için daha fazla süreyle ve yoğunlukta egzersiz yapmaları gerekiyor.

Verilerin güvenilirliği ve araştırmanın sınırlamaları

Araştırmada kullanılan ivmeölçer cihazları sayesinde, katılımcıların fiziksel aktivite düzeyleri objektif olarak ölçüldü. Bu yöntem, kişilerin kendi beyanlarına dayalı verilerden daha güvenilir sonuçlar elde edilmesini sağladı. Ayrıca, araştırmanın sekiz yıllık uzun bir takip süresi olması, elde edilen bulguların geçerliliğini artırdı. Ancak, çalışmanın yalnızca bir hafta boyunca ölçülen aktivite verilerine dayanması ve gözlemsel bir yapıda olması, bazı sınırlamaları da beraberinde getiriyor.

Örneğin, menopoz dönemi gibi kadınlarda östrojen seviyesinin düştüğü özel durumlar veya hormon replasman tedavisi gibi faktörler, egzersizin kalp sağlığı üzerindeki etkisini değiştirebilir. Ayrıca, araştırmaya katılanların Birleşik Krallık Biyobankası'ndan seçilmiş olması, katılımcıların genel nüfusa göre daha sağlıklı ve sosyoekonomik açıdan daha avantajlı bireyler olmasına yol açıyor. Bu durum, elde edilen sonuçların tüm topluma genellenmesinde dikkatli olunması gerektiğini gösteriyor.