Beş yıllık araştırma uyku ve demans arasındaki gizli bağlantıyı ortaya koydu

Uzun süreli bir bilimsel araştırma, yaşlı yetişkinlerde uyku düzenindeki değişikliklerin demans hastalığının ortaya çıkmasından önce belirgin işaretler olabileceğini göstermektedir. California Üniversitesi, San Francisco kampüsündeki bilim insanları tarafından yürütülen bu çalışma, ortalama yaşı 82 olan 733 kadını beş yıl süresince gözlemleyerek, uyku alışkanlıkları ile bilişsel gerileme arasındaki ilişkiyi incelemiştir. Araştırmanın sonuçları, gündüz saatlerinde artan uykululuk ve daha sık kestirme yapan kadınların, uyku düzeni değişmeyen yaşıtlarına kıyasla demans geliştirme olasılığının neredeyse iki kat daha yüksek olduğunu ortaya koymaktadır.

Demans nedir ve nasıl ortaya çıkar

Demans, insan beynini etkileyen ve hafızayı, muhakeme yeteneğini ile günlük yaşam aktivitelerini yerine getirme kapasitesini azaltan bir hastalık grubudur. Bu hastalığın en yaygın türü olan Alzheimer hastalığı, tüm demans vakalarının yüzde 70'ine kadar teşkil etmektedir. Hastalığın tipik belirtileri arasında sık sık unutkanlık, kişisel eşyaları yerini hatırlayamama, zaman ve mekân konusunda kafa karışıklığı, karar verme güçlüğü ve alışılan görevleri tamamlamakta zorluk çekmek yer almaktadır. Zamanla bu semptomlar kişinin bağımsız yaşama yeteneğini kaybetmesine neden olabilir ve genellikle kaygı bozukluğu ile sosyal ilişkilerde geri çekilme gibi duygusal sorunlar eşlik etmektedir. Demans riski yaşın ilerlemesi dışında, fiziksel hareketsizlik, aşırı kilo, işitme kaybı, sosyal izolasyon, sigara ve alkol kullanımı ile kontrol altına alınmayan diyabet gibi çeşitli faktörlerle artmaktadır.

Uyku ve demans arasındaki karmaşık ilişki

Bilim insanları, kötü uyku kalitesinin demans gelişiminde rol oynayabileceğini uzun zamandır şüphelenmiş olsa da, uyku eksikliğinin mi yoksa aşırı uykunun mı daha büyük bir risk oluşturduğu konusunda kesin bir sonuca varamamışlardır. Bu belirsizliğin temel nedeni, çoğu araştırmanın katılımcıların kendi bildirdikleri uyku verilerine dayanması ve objektif ölçümlerin eksik olmasıdır. California Üniversitesi araştırması bu sorunu çözmek amacıyla, her katılımcıya vücut hareketini izleyen ve gece uyku süresi, kestirme zamanı, uyku döngüleri ile dinlenme ve aktivite ritimlerini ölçebilen aktigraf adlı bilek cihazı takdırmıştır. Çalışmanın başında ve sonunda üç gün boyunca bu cihazlardan veri toplanmış, ayrıca katılımcılar ayrıntılı uyku günlükleri tutmuşlardır.

Beş yıllık izleme süresinin sonunda, araştırmacılar önemli bulgulara ulaşmışlardır. Katılımcıların ortalama kestirme süresi 33 dakika artmış, toplam günlük uyku süresi neredeyse 19 dakika uzamış ancak uyku verimliliği yüzde 6 oranında düşmüştür. Katılımcıların yaklaşık yüzde 44'ü düzenli uyku alışkanlıklarını korurken, yüzde 21'den biraz fazlası hem gündüz hem de gece uyku sürelerinde keskin artışlar yaşamıştır. Bu değişiklikler, uyku düzeninin yaşlanmayla birlikte nasıl değiştiğini ve bu değişikliklerin sağlık sonuçlarıyla ilişkisini anlamak açısından kritik veriler sunmaktadır.