Alarmınız çalmadan önce uyanmanızın bilimsel nedenleri

Çoğu insanın yaşadığı ilginç bir durum vardır: gece saat 7:30'a alarmı kurup uyuya daldıktan sonra, sabah tam 7:28'de gözler açılır. Bu anlar, vücudunuzun size iki dakikalık değerli uykudan mahrum bıraktığı için kızgınlık yaratabilir. Öte yandan, bilinçsiz bir şekilde zamanı bu kadar hassas bir biçimde söyleyebilmenin doğaüstü bir yeteneği olup olmadığını merak etmek de doğaldır. Peki, alarmımız çalmadan hemen önce uyandığımızda vücudumuzda tam olarak neler olmaktadır?

Düzenli uyku rutini sirkadiyen ritminizi mükemmelleştiriyor

Uyku tıbbı ve iç hastalıkları konusunda uzman olan Dr. Andrea Matsumura, bu sorunun cevabını açıklamak için üç temel neden sunmaktadır. Bunlardan ilki, aslında oldukça olumlu bir durumdur: alarmınız çalmadan hemen önce uyanıyor olabilirsiniz çünkü uyku rutininizi mükemmel bir şekilde oturtmuşsunuz demektir. Her gece aşağı yukarı aynı saatte yatarsanız, en az yedi saat uyursanız ve her sabah aşağı yukarı aynı saatte dinlenmiş hissederek uyanırsanız, bu durum vücudunuzun sirkadiyen ritmiyle uyum içinde olduğunu gösterir.

Sirkadiyen ritim, 24 saatlik iç saatimiz olarak tanımlanır ve vücudumuza ne zaman uyuyacağını ile ne zaman uyanacağını söyler. Bu sistem, kısmen ışık ve karanlık gibi dış ipuçlarına duyarlı bir beyin bölgesi tarafından kontrol edilmektedir. Karanlık çöktüğünde, melatonin salgılanır ve bu hormon bizi uykuya dalmaya götürür. Tersine, panjurlarınızdan süzülen güneş ışığı gibi ışık kaynakları, gün için sirkadiyen uyanma döngünüzü tetikler. Bu nedenle düzenli yatma ve uyanma saatlerini korumak, özellikle vücudunuzu karanlık ve ışıkla düzgün bir şekilde uyarmak, sirkadiyen ritminizin profesyonel bir orkestra gibi çalışmasına yardımcı olur ve her seferinde zamanında uyanmanızı sağlar.

Stres vücudunuzu erken uyandırabiliyor

Alarmınız çalmadan hemen önce uyanmanızın ikinci nedeni, aslında stres ve endişe ile ilgilidir. Alarmınızı kaçırma konusunda o kadar gergin olabilirsiniz ki örneğin, yetişmeniz gereken bir uçağınız veya erken bir toplantınız varsa vücudunuz sizi erken uyandırabilir. Dr. Matsumura'ya göre, vücüt daha erken uyanmayı öngördüğünde, alarm çalmadan önce bile, gün için hazırlık olarak kortizol ve ACTH gibi stres hormonları salgılayabilir.

Bu durumda, sadece alarmınızdan önceki dakikalarda değil, gece boyunca kısa sürelerle uyanıyor olabilirsiniz; ancak bu uyanışları hatırlamıyor olabilirsiniz. Eğer bu size düzenli olarak oluyorsa ve her zaman endişeli ve kafası karışık bir şekilde uyanıyorsanız, sirkadiyen ritminiz bozulmuş olabilir. Özellikle gece kuşu olan ve diyelim ki gece yarısından sonra yatan, ancak sabah 6'da iş için uyanmak zorunda olan kişiler, uykularında bu tür bir aşırı tetikte olma hali geliştirebilirler ve tek gözle uyuyormuş gibi hissedebilirler. Bu durum, vücudun sürekli bir tehdit algısı altında olduğunu ve uyku kalitesini önemli ölçüde etkilediğini gösterir.