Süt ve peynir tüketimi bağırsaklarınızda neleri değiştiriyor? Sonuçlar şaşırtıcı

Bağırsak sağlığı ile süt ürünleri arasındaki bağlantı, son yıllarda bilim dünyasında sıkça tartışılan bir konu haline geldi. Houston'da gerçekleştirilen yeni bir araştırma, süt, peynir ve yoğurt gibi süt ürünlerinin bağırsak mikrobiyomu üzerindeki etkilerini doğrudan kolon astarından alınan örneklerle mercek altına aldı. Araştırmacılar, günlük süt ürünleri tüketiminin bağırsak duvarına yapışan bakteri topluluğunu nasıl şekillendirdiğini ve bu değişimlerin sağlık açısından ne anlama geldiğini ortaya koymaya çalıştı. Elde edilen bulgular, bağırsak sağlığı konusunda süt ürünlerinin hem olumlu hem de olumsuz etkilerinin olabileceğini gösteriyor.

Bağırsak mikrobiyomu: Vücudun görünmeyen ekosistemi

İnsan bağırsakları, trilyonlarca mikroorganizmanın yaşadığı karmaşık bir ekosistem olarak işlev görür. Bu mikrobiyom, çoğunlukla bakterilerden oluşsa da, mantarlar ve diğer mikroplar da bu topluluğun bir parçasıdır. Bağırsak mikrobiyomu, sindirim sisteminin verimli çalışmasını sağlarken, bağışıklık sisteminin eğitilmesine ve bazı vitaminlerin üretilmesine de katkıda bulunur. Ayrıca, kısa zincirli yağ asitleri gibi maddeler üreterek kolon hücrelerini besler ve iltihaplanmayı kontrol altında tutar. Her bireyin mikrobiyomu, doğumdan itibaren diyet, çevre, uyku düzeni, stres düzeyi ve kullanılan ilaçlar gibi birçok faktörden etkilenerek zamanla şekillenir. Bilim insanları, mikrobiyom çeşitliliğinin genellikle sağlığın bir göstergesi olduğunu ve daha çeşitli bir bakteri topluluğunun daha dayanıklı bir bağırsak ekosistemi anlamına geldiğini vurguluyor. Ancak, tek bir ideal mikrobiyomdan söz etmek mümkün değil; sağlıklı bir dengeye ulaşmak için dengeli beslenme, düzenli fiziksel aktivite, yeterli uyku ve antibiyotiklerin dikkatli kullanımı öneriliyor.

Süt ürünleri bağırsak mikrobiyomunu nasıl etkiliyor?

Houston'daki araştırmada, kolonoskopi sırasında kolon astarından alınan biyopsiler üzerinde yapılan analizler, süt ürünleri tüketiminin bağırsak mikrobiyomu üzerindeki etkilerini ortaya koydu. Araştırmaya katılan 34 yetişkinin toplamda 97 biyopsisi incelendi. Katılımcılar, süt, peynir, yoğurt ve toplam süt ürünleri tüketimlerini içeren detaylı bir beslenme anketi doldurdu. Laboratuvarda, 16S rRNA dizileme yöntemiyle hangi bakteri türlerinin bulunduğu ve bunların miktarları belirlendi. Araştırmacılar, yaş, vücut kitle indeksi, sigara ve alkol kullanımı, mevcut sağlık koşulları, genel diyet kalitesi ve örneklerin alındığı kolon bölgesi gibi değişkenleri de analizlerine dahil ederek sonuçların doğruluğunu artırdı. Bu titiz yaklaşım, süt ürünleri tüketiminin bağırsak mikrobiyomu üzerindeki gerçek etkilerini diğer faktörlerden ayırmaya yardımcı oldu.

Çeşitlilik ve bakteri türleri: Süt ve peynirin farklı etkileri

Araştırmanın sonuçlarına göre, daha fazla süt tüketen bireylerin kolon astarında daha yüksek alpha çeşitliliğine sahip olduğu gözlemlendi. Yani, süt tüketimi arttıkça, bağırsak duvarına yapışan bakteri türlerinin sayısı da artıyordu. Beta çeşitliliği analizleri ise, toplam süt, süt, peynir ve yoğurt tüketimi yüksek olanlarla düşük olanlar arasında belirgin farklılıklar olduğunu gösterdi. Bu bulgu, süt ürünleri tüketim alışkanlıklarının bağırsak mikrobiyomunun genel yapısında önemli değişikliklere yol açabileceğini ortaya koydu. Özellikle Faecalibacterium adlı bakteri, daha fazla süt ve toplam süt ürünü tüketenlerin kolon astarında daha yüksek seviyelerde bulundu. Faecalibacterium, kısa zincirli yağ asitlerinden biri olan butiratı üretir ve bu madde kolon hücrelerini besleyerek iltihaplanmayı azaltıcı bir rol oynar. Benzer şekilde, Akkermansia bakterisi de süt tüketimiyle birlikte daha yüksek seviyelerde tespit edildi. Bu bakteri, güçlü bir bağırsak bariyeri ve daha iyi metabolik göstergelerle ilişkilendiriliyor. Ancak, peynir tüketimi farklı bir tablo ortaya koydu. Daha fazla peynir yiyenlerde, Bacteroides ve Subdoligranulum gibi bazı bakteri türlerinin seviyelerinde azalma gözlendi. Subdoligranulum'un da butirat üretebilmesi, bu azalmanın bağırsak sağlığı açısından ne anlama geldiği konusunda yeni sorular doğurdu. Araştırmacılar, sütün peynire dönüşmesi sırasında besin içeriğinde meydana gelen değişikliklerin, mikrobiyom üzerindeki etkileri çeşitlendirdiğini belirtiyor.

Laktozun rolü ve yoğurt tüketimi

Çalışmada, diyetle alınan laktoz miktarı hesaba katıldığında, süt ürünleri ile mikrobiyom arasındaki bağlantının zayıfladığı görüldü. Bu durum, laktozun bazı bakteri türleri için prebiyotik bir rol oynayabileceğini, yani onların büyümesini destekleyebileceğini gösteriyor. Sütün aksine, birçok sert peynirde laktoz oranı oldukça düşüktür. Bu nedenle, peynir tüketiminin mikrobiyom üzerindeki etkileri sütle aynı doğrultuda olmayabilir. Yoğurt tüketimi ise araştırmada oldukça düşük seviyede kaldı; katılımcılar günde yalnızca birkaç yudum yoğurt tüketiyordu. Bu nedenle, yoğurt ile mikrobiyom çeşitliliği arasında anlamlı bir ilişki saptanamadı. Ayrıca, yoğurdun klasik probiyotik bakterileri olan Lactobacillus ve Bifidobacterium, kolon astarında çok düşük seviyelerde bulundu. Bu bulgu, yoğurt tüketiminin bağırsak duvarına yapışık bakteri topluluğu üzerindeki etkisinin sınırlı olabileceğini düşündürüyor.