Kutup iklimi değişikliği küresel sağlık risklerini artırıyor

Dünya'nın kutup bölgelerinde meydana gelen iklim değişikliği, yalnızca bu coğrafi alanlarla sınırlı kalmayıp, küresel ölçekte insan sağlığına yönelik tanınmayan ve ciddi bir tehdit oluşturmaktadır. Exeter Üniversitesi İşletme Okulu'ndan Profesör Gail Whiteman öncülüğünde yürütülen uluslararası bir araştırma ekibi tarafından gerçekleştirilen çalışma, kutup iklimi değişikliğinin Kuzey ve Güney Kutbu'nun çok ötesine uzanan karmaşık ve çok yönlü sonuçlarını detaylı biçimde haritalamıştır. Araştırma bulguları, Ambio dergisinde yayımlanmış olup, iklim bilimi, halk sağlığı ve ilgili disiplinleri kapsayan geniş bir bilimsel literatürün incelemesine dayanmaktadır.

Kutup iklimi değişikliğinin sağlık tehditleri

Yapılan araştırma, mevcut modellerin kutup bölgelerindeki fiziksel değişikliklerin küresel sağlık sorunları üzerindeki etkilerini ciddi biçimde hafife aldığını ortaya koymaktadır. Kronik hastalıklardan başlayarak ruh sağlığı bozuklukları, hamilelik komplikasyonları ve beslenme yetersizliğine kadar uzanan geniş bir hastalık yelpazesi, kutup iklimi değişikliğinin dolaylı ve doğrudan sonuçları arasında yer almaktadır. Arctic Basecamp'ta Araştırma Görevlisi ve makalenin başyazarı Netra Naik, kutup değişikliğinin uzak bir kriz olmadığını, aksine küresel bir sağlık acil durumu niteliğinde olduğunu vurgulamıştır. Buz tabakalarının erimesi, deniz seviyesinin yükselmesi ve hava durumu paternlerinin değişmesi gibi fiziksel olaylar, gıda güvenliğini, hastalık yükünü ve sağlık altyapısını etkileyen karmaşık sonuçlar doğurmaktadır. Bu nedenle, kutup iklimi değişikliğinin sağlık planlaması ve politikasına entegre edilmesi zorunlu hale gelmiştir.

Kutup ısınmasının küresel sağlık tehditleri nasıl tetiklediği

Küresel ortalamanın üzerinde daha hızlı ısınan kutup bölgeleri, geri bildirim döngüleri ve basamak kaskadlarını tetikleyerek küresel sağlık risklerini karmaşık ve birbiriyle bağlantılı şekillerde yeniden şekillendirmektedir. Yükselen sıcaklıklar jet akışını zayıflatırken ve okyanus akıntılarını bozarken, aşırı hava olaylarının ciddi yaralanma, ölüm ve ruh sağlığı bozuklukları oranlarında önemli artışlara neden olması beklenmektedir. Mevsimsel olarak buzdan arınmış bir Kuzey Kutbu, El Niño olaylarının sıklığı ve şiddeti artışına katkıda bulunması muhtemel olup, özellikle tropik bölgelerde ısı dalgalarını ciddi biçimde kötüleştirecektir. Yükselen sıcaklıklar, böbrek ve kardiyovasküler hastalıklar dahil olmak üzere çeşitli hastalıkların prevalansını artırması beklenmektedir. Buz tabakası erimesi tarafından tetiklenen deniz seviyesi yükselmesi ise, yeraltı suyunun tuzluluğunu artırabilir ve içme suyunu kirletebilir; bu durum hamilelikte ön eklampsi, bebek ölümlülüğü ve çeşitli kanser türlerinde artışlara yol açabilir. Ayrıca, kutup ısınması bozulan yağış ve sıcaklık paternleri yoluyla tarımsal üretkenliği dolaylı olarak etkileyerek, beslenme yetersizliğiyle ilgili hastalıkları artırma potansiyeline sahiptir.