Gökyüzü uydularla dolup taşıyor, uçaklar tehlikede

Denver'dan Los Angeles'a seyahat eden bir Boeing 737, 16 Ekim 2025'te Utah üzerinde 11 bin metre yükseklikte uçarken bilinmeyen bir nesnenin çarpmasıyla ön camının çatlaması olayını yaşadı. Kokpite giren cam parçaları nedeniyle pilotlardan biri kolundan yaralanırken, uçaktaki 130 yolcudan hiçbiri zarar görmedi. Pilot ve mürettebat, Salt Lake City'ye acil iniş yapmaktan başka çare bulamadı. Bu olay, uzay enkazı tehditinin ne kadar yakın ve gerçek olduğunu tüm dünyaya hatırlattı.

Uzay enkazı tehdidi giderek artıyor

Avrupa Uzay Ajansı'nın Nisan 2025'te yayımladığı rapor, durumun ciddiyetini açık biçimde ortaya koymaktadır. Rapora göre, her gün roket kalıntıları veya hizmet dışı kalan uyduların parçaları gibi uzaydan gelen yaklaşık üç nesne Dünya'ya geri düşmektedir. Ancak bu sayı 2030'ların ortasına kadar günlük onlarca düşüşe ulaşabilir. Dünya yörüngesi hızla uydularla dolmakta, şu anda 12 bin 900 aktif uydu bulunurken, on yıl içinde bu rakam 100 bine kadar çıkabilir. Bu, mevcut uydu sayısından yaklaşık sekiz kat daha fazla anlamına gelmektedir. Güney Afrika'daki Özgür Devlet Üniversitesi'nde fizik profesörü ve uzay enkazı riskleri konusunda uzman Richard Ocaya, MIT Technology Review'da yayımlanan yazısında "Dünya'ya düşüş sayısı artıyor" uyarısında bulunmuş ve "önümüzdeki yıllarda üstel bir büyüme" öngörmüştür. Bu durum, havacılık güvenliği yetkililerini uzay enkazı tehdidini ciddi biçimde ele almaya zorlayıcı bir faktör haline gelmiştir.

Havacılık sektörü için artan çarpışma riski

Amerika Birleşik Devletleri'ndeki Federal Havacılık İdaresi'nin 2023'te yayımladığı ön hesaplamalar, gelecek yıllarda uzay enkazı tehdidinin ne kadar ciddi olacağını göstermektedir. Buna göre, 2035'e kadar her yıl bir uçağın uzay enkazıyla felaket niteliğinde bir çarpışma yaşama olasılığı 10 bin'de yaklaşık 7 olacaktır. Böyle bir çarpışma, uçağı tamamen parçalayabilir veya kabinin ani basınç kaybına neden olarak uçaktaki tüm yolcuların hayatını tehlikeye atabilir. British Columbia Üniversitesi'nin Ocak 2024'te yayımladığı çalışma ise daha endişe verici sonuçlara işaret etmektedir. Araştırmaya göre, Kuzey Avrupa veya Amerika Birleşik Devletleri'nin kuzeydoğusu gibi uçaklar tarafından yoğun biçimde kullanılan bölgelerde, her yıl uzay nesnesinin düşüşüyle ilgili en az bir aksamaya maruz kalma olasılığı zaten dörtte bir civarındadır. Bu veriler, uzay enkazı tehdidinin sadece teorik bir risk değil, çok yakın bir gelecekte gerçekleşebilecek bir tehlike olduğunu göstermektedir.