Dünyada 2025 böyle geçti

Donald Trump, 2016-2020 döneminin ardından ikinci başkanlık dönemine başladı. ABD'de 5 Kasım 2024'te yapılan başkanlık seçimlerinde Demokrat rakibi Kamala Harris'e üstünlük sağlayan Trump, Beyaz Saray'a yeniden döndü. ABD Yüksek Mahkemesi Başkanı Yargıç John Roberts'ın yönettiği, dua ile başlayan törende yemin eden Trump, ülkesinin 47. Başkanı oldu.

Suriye'de yeni yönetimin lideri Ahmed Şara, geçiş döneminin cumhurbaşkanı ilan edildi. Şara'nın yanı sıra Dışişleri Bakanı Esad Hasan Şeybani ve ülkedeki askeri grup temsilcilerinin katılımıyla "Zafer Konferansı" düzenlendi. Konferansın bitiminde Askeri Operasyonlar İdaresi Sözcüsü Albay Hasan Abdülgani, sonuç bildirisini okudu. Abdülgani, geçiş döneminde Suriye'nin cumhurbaşkanı ilan ettikleri Şara'nın, ülkeyi uluslararası platformlarda temsil edeceğini duyurdu.

ABD'de eski Başkan John F. Kennedy suikastıyla ilgili yaklaşık 80 bin sayfadan oluşan belge açıklandı. Kennedy suikastıyla ilgili 1123 belge, ABD Ulusal Arşiv ve Kayıtlar İdaresinin internet sitesinden halkın erişimine açıldı. Daha önce suikasta ilişkin belgeleri inceleyen analistler, ABD medya kuruluşlarına yaptıkları açıklamalarda, yeni açıklanan belgelerden çığır açacak bir şey ortaya çıkma ihtimalinin az olduğu görüşünü paylaştı.

Almanya'da yapılan genel seçimde Hristiyan Demokrat Birlik Partisi (CDU) Genel Başkanı Friedrich Merz'i başbakan adayı gösteren Hristiyan Birlik (CDU/CSU) partileri, yaklaşık yüzde 29 oy oranıyla birinci çıktı. CDU ve Bavyera eyaletinde teşkilatlanmış kardeş parti konumundaki Hristiyan Sosyal Birlik Partisinden (CSU) oluşan CDU/CSU'nun oy oranı, 2021'deki seçimlere göre 4,9 puan arttı. Zafer konuşmasında Merz, önceliğinin Avrupa'yı güçlendirmek olacağını, böylece ABD'den bağımsızlıklarını elde edebileceğini söyledi.

BM Genel Sekreteri Antonio Guterres, İsrail'in saldırılarını tekrar başlatmasının ardından örgütün, Gazze'deki mevcudiyetini azaltma kararı aldığını duyurdu. İsrail'in o dönemdeki ateşkesi bozarak yüzlerce sivilin ölümüne yol açan korkunç saldırılar düzenlediğine dikkati çeken BM Genel Sekreter Sözcüsü Stephane Dujarric, bunların arasında BM personelinin de bulunduğunu dile getirdi. Bu bağlamda Gazze'deki uluslararası personelin sayısının azaltılacağını ifade eden Dujarric, halihazırda Gazze'de yaklaşık 100 uluslararası BM personelinin bulunduğunu, bunlardan 30'unun bölgeden ayrılacağını bildirdi.

Myanmar'da 28 Mart'ta meydana gelen 7,7 ve 6,4 büyüklüğündeki iki depremde can kaybı 2 bin 56, yaralı sayısı ise yaklaşık 3 bin 900 olarak kayıtlara geçti. Deprem, çevre ülkelerde de yıkıma ve can kayıplarına yol açtı.

Brezilya, Endonezya'nın BRICS'e "tam üye" olarak katıldığını duyurdu. Brezilya hükümetinden yapılan açıklamada, Güneydoğu Asya'nın en büyük nüfusuna ve ekonomisine sahip Endonezya'nın BRICS'in yeni "tam üyesi" olduğu bildirildi.

ABD'de Donald Trump yönetiminin nisan başında Çin'den ithal edilen birçok ürüne uygulanan gümrük vergilerinde yüzde 100'ün üzerinde artışa gitmesine karşılık, Pekin'in de Washington'dan alınan bazı ürünlere yönelik vergileri artırması, iki ülke arasındaki "tarife savaşlarını" tırmandırdı.

Dünyanın iki ekonomik devi arasındaki bilek güreşinin olumsuz sonuçlarının kısa vadede kendisini hissettirmesiyle ABD ile Çin heyetleri, Mayıs 2025'te İsviçre'nin Cenevre kentinde yaptıkları müzakerelerde yüksek tarifeleri 90 günlüğüne önemli ölçüde düşürme konusunda uzlaştı. Temmuz sonunda İsveç'in başkenti Stockholm'deki görüşmelerde ise tarafların bu geçici tarife molasını uzatmak için çalışmayı kabul etmesiyle "tarife savaşlarındaki" tansiyon düşürüldü.

Katolik Kilisesi'nin ruhani lideri Papa Franciscus'un 21 Nisan'da 88 yaşında iken Domus Sanctae Marthae'daki konutunda hayatını kaybetmesi, cenaze töreni ve yeni Papa'nın seçimi, dünya basınında manşetlere taşındı.

Franciscus için Vatikan'da 26 Nisan'da cenaze töreni ve defin işlemleri yapılırken 8 Mayıs'ta ABD'li Kardinal Robert Francis Prevost, Katolik Kilisesi'nin 267. Papası olarak seçildi ve "Papa 14. Leo" ismini aldı.

Rusya ile Ukrayna arasında doğrudan görüşmelere dair diplomatik ortam nisanda hareketlenirken 5-16 Mayıs'ta Türkiye'nin ev sahipliğinde İstanbul'da yapılan ilk doğrudan müzakereler ön plana çıktı.

Yaklaşık iki saat süren görüşmede ateşkes sağlanamamasına karşın taraflar, 1000'er esir takası konusunda mutabakata vardı.

2 Haziran'daki ikinci tur müzakerelerinin adresi yine İstanbul oldu. Rusya ile Ukrayna arasındaki bu görüşmelerden de esir değişimi, yaralı askerler ve cesetlerin teslimi gibi insani konularda ilerleme sağlandı.

Gazze'ye 7 Ekim'de başlattığı kapsamlı saldırıları bölge ülkelerine genişleten İsrail'in, 13 Haziran'da İran'ın çeşitli kentlerindeki nükleer tesisler başta olmak üzere ordunun üst komuta kademesini hedef alan geniş çaplı saldırıları, haziran ayında öne çıkan gündem maddeleri arasında yer aldı.

İran'da Genelkurmay Başkanı, Devrim Muhafızları Genel Komutanı ve bazı üst düzey komutanlar ile 9 nükleer bilim insanı saldırılarda yaşamını yitirdi. İsrail'e açıktan destek veren ABD, 22 Haziran'da İran'ın Natanz, Fordo ve İsfahan'daki 3 nükleer tesisini bombaladı.