Japonya'da trafik ışıkları neden mavi-yeşil tonunda?

Japonya, zengin bir kültür mirasına ve köklü geleneklere sahip bir ülkedir. Burada trafik ışığı gibi görünüşte sıradan bir unsur bile, dünyanın dilsel ve kültürel yapısı hakkında derin bilgiler sunabilir. Uluslararası standartlara sıkı sıkıya bağlı olan çoğu ülkede trafik ışıkları kırmızı, sarı ve yeşil renklerle işaretlenirken, Japonya'da bu sistem farklılık gösterir. Japon şehirlerinde karşılaşılan trafik ışıkları, yeşil yerine belirgin bir mavi-yeşil tonu sergiler ve bu durum merak uyandıran bir fenomendir.

Japon dilinin renk algısı ve trafik ışıkları

Bu ilginç uygulamanın kökleri, Japon dilinin yapısal özelliklerine dayanmaktadır. Geleneksel Japon sözcük hazinesinde "ao" (青) kelimesi, hem mavi hem de yeşil rengi kapsayan geniş bir anlam taşımıştır. Tarihsel olarak, bu iki renk arasında net bir ayrım yapılmamış, her ikisi de aynı sözcükle ifade edilmiştir. Günümüz Japoncasında yeşil için "midori" (緑) adında ayrı bir kelime ortaya çıkmış olsa da, bu iki renk kategorisinin sınırları hâlâ belirsiz kalmaktadır. Özellikle günlük konuşmada, yeşil trafik ışığına "ao shingō" yani "mavi sinyal" adı verilmeye devam edilmektedir. Bu dilsel alışkanlık, nesiller boyunca süregelen bir kültürel mirastır.

1973'te alınan kararın kültürel anlamı

Japon hükümeti, bu dilsel ve kültürel gerçekliği göz önüne alarak 1973 yılında önemli bir adım attı. Trafik ışıklarında kullanılmak üzere, maviye mümkün olan en yakın yeşil tonunu resmi olarak seçme kararı aldı. Bu tercih, yalnızca teknik bir standart değil, aynı zamanda ulusal kimliğin ve kültürel değerlerin bir ifadesi haline geldi. Böylece, dilsel gelenekler ve görsel tasarım standartları, rengin toplum tarafından algılanış biçimiyle uyumlu hale getirilmiştir. Bu karar, Japonya'nın kendi kültürel özelliklerini uluslararası standartlarla dengelemesinin güzel bir örneğidir.

İlginç bir nokta, benzer renk algısı sorunlarının yalnızca Japonya'ya özgü olmadığıdır. Dünya çapında milyonlarca kullanıcı, "ismy.blue" adlı çevrimiçi bir bilgi yarışmasına katılmaktadır. Bu platformda insanlardan kendilerine gösterilen rengin mavi mı yoksa yeşil mi olduğunu belirlemeleri istenmektedir. Yarışmanın sonuçları, renk algısının ne kadar öznel ve bireysel olabileceğini açık bir şekilde ortaya koymaktadır. Aynı renk, farklı insanlar tarafından tamamen farklı şekillerde algılanabilir.