Ay'ın gizli granit kütlesi Dünya tipi yanardağın varlığını kanıtladı

Ay'ın jeolojik yapısı hakkındaki bilgilerimiz, son dönemde yapılan keşiflerle köklü bir değişim yaşıyor. Çin'in uzay programı kapsamında fırlatılan Chang'e yörünge araçlarından elde edilen mikrodalga verilerini incelemek üzere bir araya gelen uluslararası araştırma ekibi, Ay'ın arka yüzünde çarpıcı bir bulguya ulaştı. Compton ve Belkovich kraterlerinin altında gizlenen, yaklaşık 50 kilometre genişliğindeki bu granit cisim, sadece Ay'ın volkanik geçmişi hakkında değil, aynı zamanda uydumuzdaki jeolojik süreçlerin karmaşıklığı hakkında yeni sorular ortaya koymaktadır.

Ay'ın derinliklerinde keşfedilen granit yapısı

Araştırma sonuçlarına göre, Ay'ın yüzeyinin altında bulunan bu yapı, batolit olarak bilinen bir granit intrüzyonudur. Batolit, magmanın yüzeye ulaşmadan derinlerde soğuyup kristalleşmesi sonucu oluşan bir jeolojik oluşumdur. Dünya'da benzer örnekler bulunmaktadır; Yosemite Milli Parkı'ndaki ünlü El Capitan kayalıkları da tam olarak bu şekilde meydana gelmiştir. Ay'da keşfedilen bu granit kütlesinin varlığı, uydumuzdaki volkanik aktivitenin sadece basit lav akıntılarıyla sınırlı olmadığını, daha karmaşık ve derinlemesine jeolojik süreçlerin gerçekleştiğini göstermektedir. Bilim insanları tarafından yapılan analizler, bu granit yapısının Ay'ın volkanik tarihi açısından ne kadar önemli olduğunu ortaya koymaktadır.

Radyoaktif bozunma Ay'ın derinliklerinde ısı üretiyor

Keşfedilen granit kütlesinin etrafında ölçülen sıcaklık, çevredeki bölgelerden yaklaşık 10 derece daha yüksektir. Bu ısı kaynağının aktif magma olmadığı, araştırmaların sonucu olarak belirlenmiştir. Çünkü bu bölgedeki son volkanik patlama yaklaşık 3,5 milyar yıl öncesinde meydana gelmiştir. Peki bu ısı nereden kaynaklanmaktadır? Cevap, granit kayalardaki radyoaktif elementlerin doğal bozunmasında yatmaktadır. Radyoaktif elementler, milyarlarca yıl boyunca yavaş yavaş bozunurken enerji açığa çıkarmakta ve bu enerji ısı formunda ortaya çıkmaktadır. Ay'ın derinliklerinde bu sürecin halen devam ettiği, keşfedilen sıcaklık farkıyla kanıtlanmıştır. Bu bulgu, Ay'ın iç yapısının halen dinamik ve aktif olduğunu göstermektedir.

Ay'ın volkanik tarihi yeniden değerlendiriliyor

Bu keşif, Ay'ın jeolojik tarihine ilişkin önceki varsayımları sorgulamaya zorlayıcı niteliktedir. Daha önce, Ay'ın volkanik aktivitesinin nispeten basit bir yapıya sahip olduğu düşünülmekteydi. Ancak Compton ve Belkovich kraterlerinin altında bulunan granit kütlesi, uydumuzdaki jeolojik süreçlerin çok daha karmaşık olduğunu göstermektedir. Ay'ın yüzeyinde gözlemlenen lav akıntıları, aslında daha derin ve karmaşık magmatik süreçlerin yüzeysel tezahürleri olabilir. Araştırma ekibi, Dünya'da su ve tektonik plakaların varlığında gerçekleşen karmaşık jeolojik süreçlerin, Ay'da da benzer şekilde meydana gelmiş olabileceğini öne sürmektedir. Bu hipotez, Ay'ın jeolojik evriminin Dünya'nın jeolojik evrimiyle daha fazla benzerlik taşıdığını işaret etmektedir.