Sürüş alışkanlıklarınız beyninizin sağlığını açığa veriyor

Her gün milyonlarca kişi otomobiline binip varış noktalarına ulaşırken, bu sıradan yolculukların arkasında çok daha önemli bir hikaye gizli olabilir. Anlık bir dikkatsizlik ya da fark edilmesi zor bir hareket, gündelik rutini ciddi bir sağlık sorununa dönüştürmek için yeterli olabiliyor. Özellikle ileri yaştaki sürücüler bu tür risklerle karşı karşıya bulunsa da, çoğu zaman sorunun farkına varmak ve kabul etmek oldukça zor oluyor. Genellikle bu adımı atabilmek için aile üyeleri ve doktorlarla uzun ve tekrarlanan tartışmalar gerekiyor.

Ancak son zamanlarda Neurology dergisinde yayımlanan çığır açan bir çalışma, bu durumu tamamen değiştirebilecek bir çözüm sunuyor. Araştırmaya göre, piyasada kolayca bulunabilen ve araçlara takılan basit GPS izleyiciler gibi küçük sensörler, yıllık doktor muayenelerinde ortaya çıkacak belirtilerden çok daha önce bilişsel gerilemenin ilk işaretlerini tespit edebiliyor.

Washington araştırması neler ortaya koydu

Washington University School of Medicine'den araştırmacılar, 298 yaşlı sürücüyü üç yıldan fazla bir süre boyunca dikkatle izlediler. Bu uzun takip döneminde, her yolculuk, her dönüş, her hız değişikliği ve her rota seçimi detaylı biçimde kaydedildi. Araştırmanın temel amacı, günlük sürüş davranışlarının beyindeki erken değişiklikleri ortaya çıkarıp çıkaramayacağını anlamaktı. Elde edilen sonuçlar, tıp dünyasında önemli bir atılım olarak kabul edildi.

Hafif bilişsel bozukluk (MCI) tanısı alan katılımcılar, sağlıklı sürücülere kıyasla belirgin davranış değişiklikleri gösterdiler. İlk olarak, bu kişiler araba kullanma sıklıklarını giderek azalttılar. Gece saatlerinde yapılan yolculuklardan kademeli olarak uzak durmaya başladılar. Evlerine giderek daha yakın mesafelerde seyahat etmeyi tercih ettiler. Ziyaret ettikleri varış noktalarının sayısı azaldı ve seçtikleri rotalar daha öngörülebilir hale geldi. Bu gözlemlenen kalıplar o kadar belirgin ve tutarlı idi ki, araştırmacılar sürüş verilerini kullanarak hafif bilişsel bozukluğu olan kişileri sağlıklı sürücülerden %82 doğruluk oranıyla ayırt edebildiler.

Araştırma ekibinin vurguladığı üzere, sürüş davranışı birçok zihinsel ve motor işlevi bir arada gerektiren karmaşık bir aktivitedir. Bu nedenle, yaşlılık döneminde günlük yaşam işlevselliğinin gerçek ve güvenilir bir göstergesi olarak işlev görmektedir. Başka bir deyişle, bir kişinin araba kullanma şekli, standart tıbbi muayenelerde görülebilecek belirtilerden çok daha erken dönemde beyin sağlığındaki değişiklikleri ortaya çıkarabilmektedir.