ANASAYFA
TV PROGRAMLARI
PROGRAMLAR
YAYIN AKIŞI
CANLI YAYIN
24 RADYO
REKLAM
İLETİŞİM VE KÜNYE

Karınca kolonilerinde gizli savaş: Parazit kraliçelerin sinsi stratejisi...

Onur Bal - | Son Güncelleme Tarihi:
Karınca kolonilerinde gizli savaş: Parazit kraliçelerin sinsi stratejisi...

Sinsi bir kimyasal püskürtme, işçi karıncaların kendi kraliçelerine karşı dönmelerini sağlıyor. Parazit istilacı kraliçeler, formik asit adı verilen kimyasal silahı kullanarak ev sahibi kolonileri ele geçiriyor ve işçileri kendi annelerini öldürmeye zorluyor.

Kapat

HABERİN DEVAMI

Doğanın en acımasız istilası, karınca dünyasında gerçekleşiyor. Parazit karınca kraliçeleri, sofistike bir kimyasal stratejisi kullanarak ev sahibi kolonilerin işçi karıncalarını manipüle ediyor ve onları kendi annelerine karşı ayaklandırıyor. Bu sinsi taktik sayesinde istilacı kraliçeler, sıfırdan koloni kurmak yerine, diğer türlerin yerleşik yapılarını ele geçirerek hızlı bir şekilde hükümranlıklarını kurabiliyor.

Parazit karıncaların sosyal istilası nasıl işliyor

Lasius orientalis ve Lasius umbratus gibi bazı karınca türleri, sosyal parazitler olarak faaliyet gösteriyor ve bu davranış türlerinin yaşam stratejisinin merkezinde yer alıyor. Bu parazit türlerden gelen kraliçeler, doğada sıfırdan kendi kolonilerini kurmak yerine, Lasius flavus ve Lasius japonicus gibi daha güçlü ve yerleşik diğer türlerin kolonilerine gizlice sızıyor ve onları ele geçiriyor. İstilacı kraliçeler, başarılı bir şekilde ev sahibi koloniye entegre olduktan sonra, işçi karıncaların kendilerine hizmet etmelerini ve yavrularına bakmasını sağlıyor. Bu tür bir parazitizm, doğada karşılaşılan en karmaşık sosyal manipülasyon örneklerinden biridir ve milyonlarca yıllık evrim sonucu gelişmiş bir mekanizmadır.

Kimyasal kılıç: formik asidin gizli rolü

Bilim insanları, parazit karınca kraliçelerinin koloniye girmeden önce çalıntı kokular kullanarak kılık değiştirdiklerini zaten biliyordu. Karıncaların görüşü oldukça sınırlı olduğu ve yuvaları karanlık ortamlar olduğu için, işçi karıncalar tanıma ve karar verme süreçlerinde büyük ölçüde kokulara güveniyorlar. Ancak istilacı kraliçelerin işçi kızlarını kendi annelerini öldürmeye nasıl ikna ettiği konusu, araştırmacılar için uzun süre bir gizem olarak kalmıştı. Kyushu Üniversitesi'nden biyolog Keizo Takasuka ve meslektaşları, bu sorunun cevabını bulmak için laboratuvarda kapsamlı deneyler yürüttüler ve sonuçlarını Current Biology dergisinde yayınladılar.

Araştırmanın temel bulgusu, parazit kraliçelerin formik asit adı verilen bir kimyasal silah kullandığını ortaya koymaktadır. Formik asit, karıncaların tehdit edildiklerinde keskin, sirke benzeri bir kokuya sahip bir maddedir ve normalde kolonideki diğer karıncaları uyarmanın bir yolu olarak istilacılara karşı püskürtülür. Parazit kraliçeler, bu doğal savunma mekanizmasını çok zekice kendi amaçları için yeniden kullanıyor ve ev sahibi kraliçeyi bu kimyasal ile püskürterek, işçi karıncalara kraliçenin bir istilacı olduğu mesajını veriyorlar.

İstilacı kraliçelerin tahtı ele geçirme süreci

Araştırmacılar, istilacı kraliçelerin koloniye nasıl girdiklerini adım adım gözlemlediler. İlk olarak, doğru kokuyu edindiğinden emin olmak için parazit kraliçeyi ev sahibi işçiler ve kozalarla birlikte laboratuvarda yerleştirdiler. Bu koku edinimi, doğada gerçekleşen olayları taklit ediyor; parazit kraliçeler bazen ev sahibi türlerin kolonilerinin dışında görülüyor ve ev sahibi işçileri çiğneyerek kendilerini ev sahibi işçilerin kimyasallarıyla tımar ediyorlar, böylece bir tür görünmezlik kazanabiliyorlar.

Daha sonra, araştırmacılar L. orientalis kraliçesini bir L. flavus yuvasına ve L. umbratus kraliçesini bir L. japonicus yuvasına soktular. İstilacı kraliçeler, başarılı bir şekilde işçiler tarafından büyük ölçüde kabul edildi ve ev sahibi kraliçelere doğru ilerlediler. Her parazit kraliçe, ev sahibi kraliçeyi karın sıvısıyla püskürtmeye başladı. Bu saldırı anında, huzursuz işçiler kendi kraliçelerine döndükçe ve ona saldırdıkça, parazit kraliçe hızla geri çekildi. Eğer ev sahibi kraliçe saldırıdan kurtulursa, parazit kraliçe onu tekrar püskürtmek için geri döndü ve bu döngü, sonunda ev sahibi kraliçe kendi kızları tarafından öldürülüp parçalanana kadar devam etti.

Formik asidin manipülasyon mekanizması

Formik asit, parazit kraliçelerin stratejisinin kalbi olarak ortaya çıkıyor. Saldırıya uğradıklarında, karıncalar genellikle kolonideki diğer karıncaları uyarmanın bir yolu olarak istilacıyı formik asit ile püskürtürler. Parazit kraliçeler, bu doğal tepkiyi çok akıllıca yeniden kullanıyor; temel olarak, formik asit püskürterek işçi karıncalara kraliçenin bir istilacı olduğunu söylüyorlar ve bu mesaj, işçilerin saldırısını tetikliyor. Kraliçenin kokusu formik asit tarafından siliniyor ve bir anda işçilerin en acil şekilde koruduğu birey, kötü niyetli bir tehdide dönüşüyor. Ev sahibi kraliçe ve işçiler için eşit şekilde, bu bir kabustan başka bir şey değildir.

Parazit kraliçelerin nihai zaferi ve yeni düzen

Durum sakinleştiğinde ve ev sahibi kraliçe ortadan kaldırıldığında, parazit kraliçe kendi yumurtalarını yumurtlamaya başlıyor. İşçi karıncalar, artık hiçbir rakip olmadığı için, parazit kraliçeye ve yavrularına bakıyor. Bu noktada, işçiler sürekli parazit kraliçenin üzerinde sürünüyorlar ve o koloninin genel kokusuna karışıyor. Sonuç olarak, parazit kraliçenin işçileri öldürmeye ve onları çiğnemeye devam etmesi gerekmiyor çünkü artık tam olarak koloninin bir üyesi haline gelmiştir. Bu başarılı istila, parazit kraliçenin genetik mirasının yayılmasını sağlıyor ve yeni nesil işçi karıncalar, hiç sorgulamadan parazit kraliçeye hizmet etmeye devam ediyor.

Bu araştırma, doğanın ne kadar karmaşık ve çok katmanlı olduğunu gösteriyor. Parazit karıncaların kullandığı kimyasal manipülasyon stratejisi, evrim tarafından mükemmel bir şekilde tasarlanmış ve milyonlarca yıl boyunca iyileştirilmiş bir mekanizmadır. İşçi karıncaların kendi annelerine karşı dönmesi, basit bir davranış değil; aksine, sofistike bir kimyasal iletişim sisteminin yanlış yönlendirilmesinin sonucudur. Bu bulgular, sosyal hayvanların davranışlarının ne kadar kolay manipüle edilebileceğini ve kimyasal sinyallerin evrimsel başarıda ne kadar önemli bir rol oynadığını vurguluyorlar.


Etiketler:
parazit karıncalar formik asit karınca kolonileri sosyal parazitizm davranış manipülasyonu