Fıstık tüketimiyle hafıza ve damar sağlığında dikkat çeken gelişme

Türkiye'de yaşlı yetişkinler üzerinde gerçekleştirilen yeni bir bilimsel çalışma, günlük fıstık tüketiminin hafıza ve beyin damar sağlığı üzerinde önemli etkiler yarattığını gösterdi. Clinical Nutrition dergisinde yayımlanan bu araştırmada, özellikle kabuksuz ve tuzsuz kavrulmuş fıstıkların düzenli tüketilmesinin, yaşlanmaya bağlı bilişsel gerileme riskini azaltabileceği ve beyin damarlarının işlevini güçlendirebileceği saptandı. Araştırmacılar, fıstığın hem hafıza hem de damar sağlığı açısından sunduğu faydalara dikkat çekerek, bu besinin yaşlı bireylerin günlük beslenme rutininde yer almasının önemine vurgu yaptı.

Fıstık tüketiminin beyin üzerindeki etkileri

Çalışmada, fıstık tüketiminin beyin damarları ve hafıza üzerindeki etkileri detaylı şekilde incelendi. Araştırmacılar, 60 ila 75 yaş aralığında, sağlıklı ve belirli vücut kitle indeksine sahip 31 gönüllüyle randomize, tek kör ve çapraz kontrollü bir deneme yürüttü. Katılımcılar, günde 60 gram kabuksuz tuzsuz kavrulmuş fıstık tükettikleri 16 haftalık bir müdahale dönemine alındı. Bu miktar, yaklaşık iki avuç fıstığa denk geliyor. Deneyin amacı, fıstığın içerdiği L-arginin ve polifenoller gibi biyoaktif bileşiklerin beyin damar sağlığına ve hafızaya katkılarını gözlemlemekti. L-arginin, kan damarlarının gevşemesini sağlayan nitrik oksit üretiminde rol oynarken, polifenoller ise antioksidan özellikleriyle damar sağlığını destekliyor. Araştırmada, fıstıkların kabuklarıyla birlikte kavrulmuş olanları tercih edildi; çünkü fıstık kabukları, damar sağlığını artırabilecek ek antioksidanlar içeriyor. Katılımcıların fıstıkları normal diyetlerine dahil etmeleri istenirken, besin değerinin bozulmaması için fıstıkların ısıtılması veya ezilmesine izin verilmedi. Kontrol döneminde ise fıstık ve diğer kuru yemiş bazlı ürünlerden tamamen uzak durmaları sağlandı.

Hafıza ve damar sağlığında gözlenen değişimler

Deneyin sonunda elde edilen bulgular, fıstık tüketiminin beyin damarlarında belirgin bir iyileşme sağladığını ortaya koydu. Beynin genel kan akışında %3,6 oranında artış gözlenirken, özellikle gri madde olarak bilinen nöron hücre gövdelerinin bulunduğu bölgede bu artış %4,5'e ulaştı. Ayrıca, frontal loblarda %6,6 ve temporal loblarda %4,9 oranında kan akışı artışı tespit edildi. Bu bölgeler, anıların işlenmesi, dil ve yürütücü işlevlerin yönetilmesi gibi kritik beyin fonksiyonlarından sorumlu. Fıstık tüketiminin sadece fizyolojik değil, bilişsel işlevler üzerinde de olumlu etkileri olduğu görüldü. Katılımcılar, sözel hafıza testlerinde %5,8 oranında daha iyi performans sergiledi. Özellikle, gecikmeli hatırlama testlerinde, katılımcıların daha fazla kelimeyi doğru şekilde tanıyabildiği belirlendi. Bu sonuçlar, fıstık tüketiminin sözel hafıza üzerinde anlamlı bir iyileşme sağladığını gösteriyor.

Kardiyovasküler faydalar ve yaşlılar için önemi

Fıstık tüketiminin etkileri sadece beyinle sınırlı kalmadı. Araştırmada, sistolik kan basıncında ortalama 5 mmHg, nabız basıncında ise 4 mmHg'lik bir azalma kaydedildi. Bu düşüşler, özellikle yaşlı bireylerde hem kardiyovasküler hastalıklar hem de bilişsel gerileme riskinin azaltılması açısından büyük önem taşıyor. Yüksek kan basıncı, yaşlılık döneminde hem kalp-damar hastalıkları hem de demans gibi nörodejeneratif hastalıklar için önemli bir risk faktörü olarak kabul ediliyor. Araştırmacılar, fıstık gibi besinlerin düzenli tüketiminin, yaşla birlikte ortaya çıkan bu riskleri azaltmada etkili olabileceğine dikkat çekiyor. Ayrıca, fıstığın protein, doymamış yağ asitleri ve lif bakımından zengin olması, genel sağlık açısından da değerli bir atıştırmalık olmasını sağlıyor. Fıstık, baklagil ailesine ait olmasına rağmen, kuru yemişlerle benzer bir besin profiline sahip ve bu yönüyle de sağlıklı beslenme programlarında önemli bir yere sahip.