Çocuklarda hipertansiyon oranları dünya genelinde alarm veriyor

Son yıllarda yapılan kapsamlı araştırmalar, dünya genelinde çocuklarda hipertansiyon yani yüksek tansiyon oranlarının endişe verici şekilde arttığını ortaya koydu. 2000 yılından 2020'ye kadar geçen sürede, çocukluk ve ergenlik döneminde hipertansiyon görülme sıklığı neredeyse iki katına yükseldi. Bu artış, çocukların ilerleyen yaşlarda ciddi sağlık sorunlarıyla karşı karşıya kalma riskini de beraberinde getiriyor. Uzmanlar, hipertansiyonun yalnızca yetişkinleri değil, çocukları da etkileyen önemli bir sağlık sorunu olduğunun altını çiziyor.

Çocuklarda hipertansiyon oranlarındaki artışın nedenleri

Yapılan bilimsel çalışmalar, 2000 yılında erkek çocukların yaklaşık yüzde 3,4'ünde, kız çocukların ise yüzde 3'ünde hipertansiyon tespit edildiğini gösteriyor. Ancak 2020 yılına gelindiğinde bu oranlar sırasıyla yüzde 6,5 ve yüzde 5,8'e yükseldi. Bu çarpıcı artış, çocuklarda hipertansiyonun küresel bir sorun haline geldiğini gözler önüne seriyor. Zhejiang Üniversitesi Tıp Fakültesi Halk Sağlığı Okulu'ndan Dr. Peige Song, bu bulguların, çocuklarda yüksek tansiyonun giderek yaygınlaştığını ve gelecekte daha fazla sağlık riski oluşturabileceğini belirtiyor. Araştırmaya göre, çocuklarda hipertansiyonun artışında birden fazla faktör etkili. Özellikle çocukluk çağı obezitesi, insülin direnci, damar fonksiyonlarındaki bozulma ve iltihaplanma gibi etkenler hipertansiyon riskini artırıyor. Ayrıca, yüksek sodyum içeren ve ultra işlenmiş gıdaların tüketimi, kötü uyku kalitesi, stres ve genetik yatkınlık da çocuklarda yüksek tansiyonun yaygınlaşmasında rol oynuyor.

Modern yaşam tarzının etkileri ve risk faktörleri

Günümüzde çocuklar, geçmiş nesillere kıyasla daha az hareket ediyor ve daha fazla ekran başında zaman geçiriyor. Uzmanlar, hareketsiz yaşam tarzının çocuklarda hipertansiyon riskini artırdığını vurguluyor. Yetersiz fiziksel aktivite, sağlıksız beslenme alışkanlıkları ve stresli yaşam koşulları, çocuklarda yüksek tansiyonun temel nedenleri arasında sayılıyor. Ayrıca, çevresel faktörlerin de bu artışta payı olduğu düşünülüyor. Harvard Tıp Okulu ve Beth Israel Deaconess Tıp Merkezi'nden Dr. Mingyu Zhang, çevresel kirleticilerin ve özellikle PFAS adı verilen kimyasalların çocuklarda hipertansiyon riskini artırabileceğine dikkat çekiyor. PFAS, çevrede tamamen parçalanmayan ve "sonsuz kimyasallar" olarak bilinen, insan yapımı yaklaşık 15.000 bileşikten oluşan bir sınıfı temsil ediyor. Bu kimyasallar, kanser ve endokrin bozuklukları gibi ciddi sağlık sorunlarıyla da ilişkilendiriliyor.

Erken tanı ve önlemenin önemi

Uzmanlar, çocuklarda hipertansiyonun önlenebilir bir sağlık sorunu olduğunu ve erken tanının büyük önem taşıdığını belirtiyor. Dr. Peige Song, daha iyi tarama yöntemleri, erken teşhis ve özellikle sağlıklı kilo ile dengeli beslenmeye odaklanan önleyici yaklaşımların, komplikasyonlar ortaya çıkmadan müdahale şansı sunduğunu ifade ediyor. Ailelerin, çocuklarda yüksek tansiyonun sadece yetişkinlere özgü bir sorun olmadığını bilmeleri gerektiği vurgulanıyor. Massachusetts'te görev yapan pediatrik diyetisyen Jill Castle ise, çocuklarda sağlıklı davranışların teşvik edilmesinin, baskı ve kısıtlamadan çok daha etkili olduğunu söylüyor. Castle'a göre, ailelerin birlikte yemek yemesi, gıdaları iyi ya da kötü olarak etiketlemekten kaçınması ve çocukların besinlerle sağlıklı bir ilişki kurmasına olanak tanıması gerekiyor. Ayrıca, çocukların fiziksel aktiviteye teşvik edilmesi ve ekran başında geçirilen sürenin sınırlandırılması da hipertansiyon riskini azaltmaya yardımcı olabilir.