Parasetamol beyin üzerinde beklenmedik etkiler gösteriyor

Parasetamol, küresel çapta milyarlarca insan tarafından düzenli olarak tüketilen ve tıbbi uygulamada en sık başvurulan ağrı kesicilerden biridir. Ancak son yıllarda yapılan bilimsel çalışmalar, bu tanıdık ilaçın insan beyninde sadece fiziksel ağrıyı gidermekten çok daha geniş kapsamlı etkilere sahip olduğunu göstermektedir. Özellikle tehlike karşısında insanların nasıl tepki verdiklerini ve risk almaya yönelik eğilimlerini önemli ölçüde değiştirebilmesi, parasetamolün kullanımı konusunda yeni sorular ortaya çıkarmıştır.

Parasetamol ve risk davranışı üzerine yapılan çalışma

Ohio üniversitesinden araştırmacılar tarafından yönetilen ve ünlü sinirbilimci Baldwin Way'in başkanlığında gerçekleştirilen bu kapsamlı çalışma, parasetamolün insan davranışı üzerindeki etkilerini sistematik bir şekilde incelemiştir. Araştırma ekibi, 500'ün üzerinde üniversite öğrencisini katılımcı olarak seçmiş ve her birine 1.000 miligram dozunda parasetamol veya plasebo uygulamıştır. Seçilen bu doz miktarı, bir yetişkin için önerilen günlük maksimum dozajına tam olarak karşılık gelmektedir. Katılımcılar rastgele biçimde iki gruba ayrılmış, bir grup etkin maddeyi içeren ilacı alırken diğer grup kontrol grubu olarak plasebo almıştır.

Araştırmanın metodolojisi, katılımcıların gerçek davranışlarını ölçebilmek için oldukça yaratıcı bir test tasarımına dayanmaktadır. Her gönüllü, bir bilgisayar ekranında sanal bir balonu şişirmek göreviyle karşı karşıya bırakılmıştır. Balonun her şişirilişi, katılımcıya hayali para kazandırmakta ancak balonun çok fazla şişirilmesi durumunda patlaması ve tüm birikmiş kazançların kaybedilmesi riski ortaya çıkmaktadır. Bu basit ancak etkili test düzeneği, insanların potansiyel kayıp karşısında ne kadar risk almaya istekli olduklarını ölçülebilir bir şekilde değerlendirmeyi mümkün kılmıştır.

Parasetamol alan katılımcılar daha fazla risk aldı

Sosyal Bilişsel ve Duygusal Sinirbilim dergisinde yayınlanan araştırmanın bulguları oldukça belirgin ve tutarlı sonuçlar ortaya koymuştur. Parasetamol alan katılımcılar, plasebo alan kontrol grubuna kıyasla sistematik olarak balonlarını daha fazla şişirmeyi tercih etmişlerdir. Bu davranış farkı, ilaç alan grupta balonların daha sık patlamasına ve daha fazla kazanç kaybına yol açmıştır. Araştırma yöneticisi Baldwin Way, bu sonuçları açıklarken parasetamol alanların artan risk karşısında daha az kaygı hissettiklerini belirtmiştir. Potansiyel tehlike ve kayıpla ilişkili olumsuz duygular, parasetamolün etkisi altında belirgin şekilde azalmaktadır.

Bilgisayar simülasyonunun ötesinde, araştırma ekibi katılımcılara gerçek yaşam senaryolarıyla ilgili anketler de sunmuştur. Bu anketlerde yer alan sorular, çeşitli riskli davranışları içermekteydi. Katılımcılardan bir günlük maaşlarını bir spor etkinliğine bahse girmek, baş döndürücü bir köprüden bungee jumping yapmak veya emniyet kemerini takmadan araba kullanmak gibi senaryoları değerlendirmeleri istenmiştir. Parasetamol tüketmiş olan katılımcılar, bu aktiviteleri plasebo grubuna kıyasla önemli ölçüde daha az tehlikeli olarak algılamışlardır. Risk algılarındaki bu azalma, laboratuvar testinin bulgularını gerçek yaşam bağlamında desteklemektedir.