Kıbrıs'ta EOKA zulmü

ÖZKAN ÖZCAN - Temmuz 20, 2024 19:44 | Son Güncelleme Tarihi: Temmuz 20, 2024 19:44

20 Temmuz Kıbrıs Türklerinin yeniden doğuşu olarak tarihe geçti. Rumların Ada'da Türklere karşı uyguladığı baskı ve zulme son vermek amacıyla da 50 yıl önce bugün Kıbrıs Barış Harekatı düzenlendi. Peki, 20 Temmuz 1974'te başlatılan harekat sürecine nasıl gelindi? İşte detaylar.

Kapat

HABERİN DEVAMI

1960'ta kurulan Kıbrıs Cumhuriyeti, Türkler ve Rumların ortaklığındaydı. Rumlar, bunu tek taraflı olarak bozdu. Türklere karşı savaş başlattılar. Terör örgütü EOKA'yı kuran Rumların tek amacı vardı. Kıbrıs Adası'nı Yunanistan'a bağlamak.

BM BARIŞ GÜCÜ ÖNLEYEMEDİ

Kıbrıs'ta en kanlı saldırılar Aralık 1963'te başladı. Rumların saldırıları tarihe "Kanlı Noel" olarak geçti. 364 Türk şehit edildi, 103 Türk köyü boşaltıldı. Binbaşı Nihat İlhan'ın eşi ile 3 çocuğu da bu saldırılarda vahşice katledildi. Türkiye, Lefkoşa üzerinde savaş uçaklarını uçurdu. Bu, Rumlara ilk uyarıydı. Birleşmiş Milletler Barış Gücü 14 Mart 1964'te Ada'ya ulaştı. Ancak Rum saldırıları önlenemedi.

CENGİZ TOPEL ŞEHİT EDİLDİ

Erenköy'de Türk Hava Kuvvetleri'nin gerçekleştirdiği uyarı uçuşları direnişte etkili oldu. Yüzbaşı Cengiz Topel'in kullandığı jet yerden isabet aldı. Topel paraşütle atlamayı başardı. İndiği Rum köyü yakınlarında esir alındı. İşkenceyle şehit edildi.

Katliam nedeniyle Türkiye'de Kıbrıs'a müdahale için sesler yükseldi. TBMM, dönemin hükümetine Kıbrıs'a müdahale yetkisi verdi.

JOHNSON MEKTUBU ERTELEDİ

7 Haziran'da, Ada'ya müdahale edileceği bildirildi. Ancak dönemin ABD başkanı'nın yazdığı ve tarihe 'Johnson Mektubu' olarak geçen mesajdan sonra Kıbrıs'a müdahale planı rafa kaldırıldı. Gelişmenin ardından terör örgütü EOKA'nın saldırıları daha da arttı.

EOKA'DAN MAKARYOS'A DARBE

Tarih 15 Temmuz 1974...

EOKA lideri Nikos Sampson, Ada'yı Yunanistan'a bağlamak için Rum lider Makarios'a darbe yaptı. Kıbrıs'ın egemenliğine ve toprak bütünlüğüne kastedilmesi üzerine, Türkiye, ilk aşamada diplomatik girişimler başlattı.

GARANTÖRLÜK HAKKI KULLANILDI

17-18 Temmuz 1974'te Türkiye ile İngiltere darbenin ardından atılabilecek adımlara yönelik Londra'da görüşmeler yaptı. İngiltere, Kıbrıs'a müdahaleye yanaşmayınca, Türkiye 1960 garanti antlaşmasından doğan garantörlük hakkını kullandı.

2 GÜN SONRA HAREKAT DURDU

20 Temmuz 1974'te Kıbrıs Barış Harekatı'nı başlatma kararı aldı. Harekat sabahın ilk ışıklarıyla başladı. Havadan ve denizden Kıbrıs'a çıkan Türk askeri, Kıbrıslı Türk mücahitlerle omuz omuza çarpıştı. Harekat, 2 gün sonra BM Güvenlik Konseyi'nin kararına uyularak durduruldu. Türkiye, Yunanistan ve İngiltere bir araya gelerek Kıbrıs sorununun çözümü için görüşmelere başladı.

GÖRÜŞMELER SONUÇSUZ KALINCA

Temmuz sonunda başlayan Cenevre Görüşmeleri sonuçsuz kaldı. Bunun üzerine 13 Ağustos'u 14 Ağustos'a bağlayan gece, harekatın ikinci bölümü başlatıldı. Parola, "Ayşe Tatile Çıksın"dı.