Antarktika'da kaybolan robotun dönüşü bilim dünyasını alarma geçirdi

Antarktika'nın zorlu koşullarında kaybolan bir ölçüm robotu, dokuz aylık bir sessizliğin ardından buzulların altından topladığı önemli verilerle yeniden bilim insanlarının gündemine oturdu. Avustralya Bilimsel ve Endüstriyel Araştırma Kurumu (CSIRO) tarafından yürütülen bu araştırmada, robotun elde ettiği bulgular, Antarktika buzullarının durumuna dair kaygı verici bir tablo ortaya koydu. Özellikle Denman Buzulu'nun altındaki sıcak su akışının hızlanması, küresel deniz seviyesi yükselmesi açısından ciddi bir tehdit olarak değerlendiriliyor.

Kaybolan robotun dönüşü ve elde edilen veriler

Okyanus araştırmalarında kullanılan otonom ölçüm robotu, 2020 yılında Totten Buzulu yakınlarında göreve başlatılmıştı. Robotun temel amacı, hızla değişen buzulun okyanus ısısına ne kadar maruz kaldığını tespit etmekti. Ancak güçlü gelgit akıntıları nedeniyle, cihaz planlanan rotasından saparak Denman Buz Rafı'nın altına kadar sürüklendi. Bu süreçte robotun konumunu tespit etmek imkânsız hale geldi ve araştırmacılar cihazdan umudu kesmişti. Dokuz ay boyunca buzulların altında kalan robot, bu süre zarfında daha önce hiç incelenmemiş bölgelerden yaklaşık 200 sıcaklık ve tuzluluk profili topladı. Bu veriler, Antarktika'nın buzulları altındaki okyanus yapısının anlaşılması açısından büyük önem taşıyor.

Buzulların altındaki riskler ve sıcak suyun etkisi

Robotun topladığı ölçümler, Denman ve Shackleton buzullarının altındaki koşulların birbirinden oldukça farklı olduğunu gösteriyor. Shackleton Buz Rafı'nın altına sıcak su ulaşmadığı için bu bölge hâlâ korunaklı durumda. Ancak Denman Buzulu'nda durum endişe verici. Sıcak suyun buz rafının altına kadar ilerlemesi, erime hızını artırıyor ve buzulun stabilitesini tehdit ediyor. Bilim insanları, Denman Buzulu'nun kritik bir denge noktasında olduğunu ve sıcak suyun daha fazla ilerlemesi halinde erimenin hızlanabileceğini belirtiyor. Bu gelişmeler, küresel deniz seviyesi yükselmesi açısından ciddi sonuçlar doğurabilir.

Deniz seviyesi ve küresel etkiler

Denman Buzulu'nun tamamen erimesi halinde, dünya genelinde deniz seviyesinin 1,5 metreye kadar yükselebileceği hesaplanıyor. Totten Buzulu ile birlikte düşünüldüğünde, bu iki buzulun erimesi toplamda beş metreye yakın bir deniz seviyesi artışına yol açabilir. Bu artış, kıyı bölgelerinde yaşayan milyonlarca insanı doğrudan etkileyecek büyüklükte. CSIRO'dan okyanograf Steve Rintoul, robotun topladığı ölçümlerin, iklim modellerinin geliştirilmesinde ve deniz seviyesi projeksiyonlarındaki belirsizliğin azaltılmasında kullanılacağını vurguluyor. Ayrıca, bilim insanları uzak ve erişilmesi zor bölgelerde daha fazla ölçüm robotu kullanarak, iklim değişikliğinin etkilerini daha hassas biçimde takip etmeyi hedefliyor.