Neden mideniz dolu olsa da tatlıya yer bulabiliyorsunuz?

Yemek masasından kalkıp mükemmel bir ziyafeti bitirdiğinizde, vücudunuz doymuş hisseder. Bir lokma daha yiyemeyeceğinizi düşünürsünüz, ancak o anda tatlı sunulduğunda, aniden biraz yer olduğunu keşfedersiniz. Bu durum o kadar yaygın ki, Japonlar bunu 'betsubara' kelimesiyle tanımlamışlardır; bu, harfi harfine 'ayrı mide' anlamına gelir. Anatomik açıdan böyle bir şey olmasa da, bu hissin bilimsel bir açıklaması vardır ve bu açıklama oldukça ilginçtir.

Midenin esnekliği ve tatlıların avantajı

Çoğu insan midesi hakkında yanlış bir kanıya sahiptir. Midenin sabit boyutlu bir torba gibi çalıştığını ve belirli bir noktaya kadar dolabileceğini düşünürler. Oysa gerçekte mide, gerilmek ve uyum sağlamak için tasarlanmış bir organdır. Yemeye başladığınızda, mideniz 'gastrik uyum' adı verilen bir süreçten geçer. Bu sırada düz kas gevşer ve basınçta büyük bir artış olmadan ekstra kapasite yaratır. Bu mekanizma, vücudunuzun daha fazla yiyecek almasına izin verir.

Tatlı yiyeceklerin bu açıdan özel bir avantajı vardır. Ağır bir ana yemek, midenin gergin ve dolu hissetmesine neden olur. Ancak dondurma, mus veya hafif bir tatlı, çok az mekanik sindirim gerektirir. Bu tür yiyecekler midenin iş yükünü zar zor zorlar, bu nedenle mide daha da gevşeyebilir ve yer açabilir. Sonuç olarak, ana yemekten sonra bile tatlı için fiziksel alan bulunabilir.

Beyin, ödül sistemi ve hedonik açlık

Tatlı yeme dürtüsünün çoğu, midenin fiziksel kapasitesinden ziyade beyinden gelir. İştah yalnızca fizyolojik açlık tarafından yönetilmez. Bunun yanında 'hedonik açlık' adı verilen bir mekanizma vardır. Hedonik açlık, bir şeyin keyifli veya rahatlatıcı olduğu için yeme arzusudur. Tatlı yiyecekler bu açıdan özellikle güçlüdür çünkü beynin mezolimbik dopamin sistemini aktive ederler.

Dopamin sistemi aktive olduğunda, yeme motivasyonu artar ve geçici olarak tokluk sinyalleri zayıflar. Tatmin edici bir ana yemekten sonra, fizyolojik açlık tamamen ortadan kalkmış olabilir. Ancak şekerli bir ikramın beklentisi, yemeye devam etmek için ayrı, ödül odaklı bir arzu yaratır. Bu, tatlı yeme dürtüsünün neden bu kadar güçlü olduğunu açıklar.

Duyusal-spesifik doyum adı verilen başka bir mekanizma da vardır. Yedikçe, beyin tabaktaki lezzet ve dokuya verdiği tepki kademeli olarak azalır. Bu, yiyeceği daha az ilginç hale getirir. Ancak farklı bir lezzet profili sunulduğunda, örneğin tatlı, ekşi veya kremsi bir şey geldiğinde, ödül tepkisi yenilenir. Ana yemeklerini gerçekten bitiremeyeceklerini hisseden birçok insan, tatlının yeniliği yeme motivasyonlarını yeniden harekete geçirdiği için aniden 'biraz tatlı yiyebileceklerini' keşfederler.