Kış hastalıklarının ardındaki gizli sebep! Ellerinizi yıkıyor musunuz?

Kış aylarıyla birlikte İstanbul ve diğer büyük şehirlerde üst solunum yolu enfeksiyonlarında belirgin bir artış yaşanıyor. Özellikle toplu taşıma araçlarını kullanan vatandaşlar, soğuk havalarda artan kalabalık ve kapalı ortamların etkisiyle virüslere karşı daha savunmasız hale geliyor. Ancak uzmanlar, bu hastalıkların yayılmasında çoğu kişinin göz ardı ettiği basit bir alışkanlığın etkili olduğunu belirtiyor: el hijyeni. Eve döndükten sonra ellerin yıkanmaması, kış boyunca süren öksürük, burun tıkanıklığı ve boğaz ağrısının ana sebeplerinden biri olarak öne çıkıyor.

Kış virüsleri toplu taşımada nasıl yayılıyor?

Her sabah ve akşam saatlerinde İstanbul'un metroları, otobüsleri ve tramvayları insanlarla dolup taşıyor. Yolcuların temas ettiği tutma kolları, düğmeler ve dokunmatik ekranlar, virüslerin ve bakterilerin kolayca taşınabildiği yüzeyler arasında yer alıyor. Özellikle kış aylarında soğuk algınlığı, grip ve diğer üst solunum yolu enfeksiyonlarına neden olan mikroplar, bu yüzeylerde uzun süre canlı kalabiliyor. İnsanlar elleriyle bu yüzeylere dokunduktan sonra, farkında olmadan ağız, burun veya gözlerine temas ettiklerinde virüsler doğrudan vücuda girebiliyor. El hijyeni alışkanlığının ihmal edilmesi, virüslerin ev ortamına taşınmasına ve aile bireylerinin de hastalanmasına yol açıyor.

Soğuk havaların etkisiyle pencerelerin ve kapıların kapalı tutulduğu, havalandırmanın azaldığı kış aylarında, virüslerin kapalı alanlarda yayılması daha da kolaylaşıyor. Özellikle yıl sonuna doğru artan yorgunluk, stres ve güneş ışığı eksikliği, bağışıklık sisteminin zayıflamasına neden oluyor. Bu da, üst solunum yolu enfeksiyonlarının kasım ve aralık aylarında hızla artmasının başlıca sebeplerinden biri olarak gösteriliyor. Toplu taşımadan eve dönen bireylerin el hijyenine dikkat etmemesi, hastalık zincirinin kırılmasını engelliyor.

Eve döner dönmez el yıkamanın önemi

Günlük koşuşturmanın ardından eve gelen birçok kişi, alışveriş poşetlerini bırakıp hemen dinlenmeye geçiyor ya da akşam yemeği hazırlıklarına başlıyor. Ancak uzmanlar, eve girer girmez ilk yapılması gerekenin ellerin sabun ve suyla yıkanması olduğunu vurguluyor. Çocukluktan beri öğretilen bu basit refleks, çoğu zaman unutuluyor veya "daha sonra yaparım" düşüncesiyle erteleniyor. Oysa yapılan araştırmalar, eve girişte ellerin yıkanmasının kış aylarında üst solunum yolu enfeksiyonlarını yaklaşık üçte bir oranında azalttığını ortaya koyuyor. Özellikle Toronto'da gerçekleştirilen bir çalışma, bu alışkanlığın hastalıkların yayılmasını ciddi oranda engellediğini gösteriyor.

El hijyeni alışkanlığının kazandırılması için evin girişine hatırlatıcı notlar asmak, banyo kapısına renkli sabunluklar yerleştirmek veya aile üyeleriyle birlikte bir rutin oluşturmak öneriliyor. Bu küçük ama etkili adım, sadece bireysel sağlığı değil, aynı zamanda ailedeki diğer kişilerin de korunmasını sağlıyor. El hijyeni, özellikle çocuklar ve yaşlılar gibi bağışıklık sistemi daha zayıf olan bireyler için hayati önem taşıyor.

El hijyeninde yapılan hatalar ve riskli yüzeyler

Birçok kişi, ellerini yıkamadan önce el dezenfektanı kullanmanın yeterli olacağını düşünüyor. Ancak uzmanlar, el dezenfektanlarının her zaman sabun ve suyun yerini tutmadığını, özellikle soğuk algınlığına neden olan bazı virüslere karşı sabunun çok daha etkili olduğunu belirtiyor. Dezenfektanlar pratik bir çözüm sunsa da, ev ortamında su ve sabunla yapılan el yıkama, virüslerin tamamen uzaklaştırılmasında daha başarılı oluyor. Bu nedenle, eve döner dönmez el hijyenine öncelik verilmesi gerekiyor.

Evdeki bazı yüzeyler de virüslerin yayılmasında önemli rol oynuyor. Kapı kolları, ışık anahtarları, uzaktan kumandalar ve mutfak tezgahları, mikropların kolayca biriktiği alanlar arasında bulunuyor. Ellerinizi yıkadıktan sonra bile bu yüzeylerin düzenli olarak temizlenmesi, özellikle kış aylarında virüslerin evde yayılmasını önlemek açısından büyük önem taşıyor. Kuru ve ısıtılmış iç mekanlarda virüslerin daha hızlı çoğalabildiği göz önünde bulundurulduğunda, el hijyeni ve yüzey temizliği birlikte uygulandığında koruyucu etki daha da artıyor.