Güneş'ten gelen yeni fırtına Dünya'yı etkisi altına alabilir

Son günlerde Dünya'nın manyetik alanında yaşanan dalgalanmalar, Güneş'ten gelen koronal kütle atılımlarının (CME) etkisiyle yeniden gündeme geldi. ABD Ulusal Okyanus ve Atmosfer İdaresi (NOAA) ile NASA'nın yaptığı açıklamalara göre, 5 ve 6 Kasım tarihlerinde başlayan jeomanyetik fırtına, şiddetini bir miktar kaybetmiş olsa da, yeni bir CME'nin bugün veya yarın Dünya'ya ulaşması bekleniyor. Uzmanlar, bu yeni CME'nin etkisiyle jeomanyetik fırtınanın tekrar G3 seviyesine kadar yükselebileceğini belirtiyor. G3 seviyesi, fırtınanın elektrik iletim hatları, uydu iletişimi ve GPS sistemleri üzerinde belirgin etkiler yaratabileceği anlamına geliyor.

Güneş'ten yayılan CME'ler ve etkileri

Trieste Üniversitesi Uzay Meteorolojisi öğretim üyesi Mauro Messerotti'nin verdiği bilgilere göre, 5 Kasım'da Güneş'ten iki ayrı koronal kütle atılımı yayıldı. Bunlardan ilki Dünya'ya ulaşarak dün jeomanyetik fırtınanın şiddetini artırdı. İkinci CME'nin ise bugün veya yarın Dünya'ya ulaşması ve manyetik alanı yeniden etkilemesi bekleniyor. Bu CME'lerin, AR4274 koduyla tanımlanan ve oldukça aktif olan bir Güneş bölgesinden kaynaklandığı ifade ediliyor. Messerotti, bu bölgenin hem yüksek enerjiye sahip olduğunu hem de karmaşık manyetik yapısı nedeniyle sık sık güneş patlamaları ve CME'ler ürettiğini vurguluyor.

Güneş'ten gelen CME'lerin Dünya'nın manyetik alanında yarattığı bozulmalar, özellikle elektrik altyapısı, uydu haberleşmesi ve GPS navigasyon sistemleri gibi kritik teknolojiler üzerinde olumsuz etkiler oluşturabiliyor. Dün yaşanan G3 seviyesindeki jeomanyetik fırtına, G1'den G5'e kadar olan ölçek içinde orta-üst düzeyde bir şiddete işaret ediyor. Bu tür olaylar, daha düşük enlemlerde gözlemlenebilen etkileyici aurora oluşumlarına da yol açabiliyor.

Güneş döngüsü ve uzay hava durumu uyarıları

Uzmanlar, mevcut güneş döngüsünün zirve noktasını geçtiğini ancak yine de Güneş'ten gelen yüksek aktivitelerin şaşırtıcı olmadığını belirtiyor. NASA, NOAA ve Uluslararası Güneş Döngüsü Tahmin Grubu, mevcut döngünün 2019 yılında başladığını ve 5-6 yıl içinde sona ereceğini açıklamıştı. Buna rağmen, güneş döngüsünün düşüş aşamasında dahi yoğun güneş patlamaları ve CME'ler meydana gelebiliyor. 5 Kasım'da C sınıfından 15, M sınıfından ise 3 X-ışını patlaması kaydedildi. 6 Kasım sabahına kadar ise C sınıfından 9 ve M sınıfından 1 patlama daha gerçekleşti. Bu veriler, Güneş'in halen aktif olduğunu ve uzay hava durumu açısından dikkatli olunması gerektiğini gösteriyor.