Asteroit Ryugu'dan gelen nadir mineral yaşamın kökenini aydınlatıyor

Uzay araştırmaları tarihinin en önemli keşiflerinden biri, Hayabusa2 misyonu tarafından 2020'de Dünya'ya ulaştırılan Ryugu asteroidinin incelenmesiyle ortaya çıkmıştır. Bu asteroidin yüzeyinden ve içinden alınan iki küçük kaya örneği, gezegenimizde bulunan herhangi bir mineralden çok daha eski ve ilkel mineralleri içermektedir. Erken Güneş Sistemimizin oluşum sürecini ve o dönemdeki kimyasal reaksiyonları anlamak için bu örnekler inanılmaz bir arşiv niteliğindedir.

Ryugu asteroidinin bilimsel önemi

Karbonlu asteroidler, Güneş Sistemimizin ilk dönemlerinde yaşanan sert gezegensel koşullardan kaçmış ve bu sayede nispeten bozulmamış halde günümüze ulaşmıştır. Dünya'da ise erken Güneş Sistemi'nin jeokimyasal kayıtları çok uzun zaman önce gezegenimizin yüzeyinden tamamen silinmiştir. Bu nedenle Ryugu gibi asteroidlerden elde edilen örnekler, orijinal ve kontamine olmamış bilgiler sunması bakımından son derece kıymetlidir. 2020'de asteroidten toplanan her küçük parçacık bilim insanları için altın değerindedir çünkü analiz edilebilecek toplam malzeme sadece 5,4 gramdır ve bu miktarın da çoğu çeşitli araştırma kurumlarına dağıtılmıştır.

Stony Brook Üniversitesi'nden jeobilimci Paul Northrup, projenin lider araştırmacısı olarak, kullanılan analiz tekniklerinin önemini vurgulamıştır. Northrup ve uluslararası ekibi, toplamda sadece 9,3 miligram malzeme üzerinde çalışmış ve bu çok sınırlı miktardan maksimum bilgi çıkarmayı başarmıştır. İki farklı X-ışını görüntüleme tekniğinin birlikte kullanılması, numunelere herhangi bir zarar vermeden hem dış yüzeyinin hem de iç kısmının kimyasal bileşimini ölçme imkânı sağlamıştır. Bu yaklaşım, yüzlerce araştırmacının bu kadar az malzemeye erişim için yarışması nedeniyle, nadir ve benzersiz örnekleri korumak açısından kritik önem taşımaktadır.

Dünya'da bulunmayan gizemli mineral

Ryugu asteroidinin analizi sonucunda, selenyum, manganez, demir, kükürt, fosfor, silikon ve kalsiyum dahil olmak üzere çeşitli mineraller ve bileşikler tespit edilmiştir. Bunlar arasında en dikkat çekici bulgu, fosforun iki farklı formda bulunmasıdır. Bunlardan biri, dişlerimizde ve kemiklerimizde yer alan bilinen mineral iken, diğeri Dünya'da doğal olarak bulunmayan nadir bir fosfür mineralidir. Northrup ve ekibinin yayınlanan makalesi bu mineralin tam kimyasal yapısını doğrudan belirtmese de, 2024'te yapılan daha ileri incelemeler, bu mineralin hidratlı amonyum magnezyum fosfor (HAMP) olduğunu ortaya çıkarmıştır.