418 kilometre yükseklikte gizemli anomali! Starlink uydusu parçalandı

SpaceX'in Starlink ağına ait bir uydu, geçtiğimiz haftalarda yaşadığı beklenmedik bir arızanın ardından yörüngede parçalanmış ve çok sayıda enkaz parçasının oluşmasına yol açmıştır. 35956 numarasıyla tanımlanan bu uydu, 418 kilometre yükseklikte meydana gelen anomali sonrasında şirketin tüm iletişimini kaybetmiş ve kontrolsüz bir şekilde kendi ekseni etrafında dönmeye başlamıştır. Olay, uzay endüstrisinde güvenlik ve koordinasyon konularında yeni tartışmaları gündeme getirmiştir.

Uydu nedir ve ne olmuştur?

Starlink uydusu, 23 Kasım'ında fırlatılan nispeten yeni bir uzay aracıdır. Rutin bir işlem sırasında ani bir arıza yaşayan bu uydu, yörünge yüksekliğinin yaklaşık 4 kilometre hızla düşmesine ve kontrolsüz dönüşüne neden olan ciddi bir sorunla karşı karşıya kalmıştır. SpaceX'in resmi açıklamasına göre, anomali düşük göreceli hızda izlenebilir az sayıda nesnenin salınmasına sebep olmuştur. Bu teknik ifade, iletişim kaybı ve itki tankının havalandırılması ile birlikte değerlendirildiğinde, uydunun iç bir parçalanma veya patlama yaşadığının güçlü göstergeleri olarak kabul edilmektedir.

Düşük Dünya yörüngesini izlemek için bir radar ağı işleten LeoLabs şirketi, olayın hemen ardından uydu çevresinde onlarca nesne tespit etmiştir. Şirketin ön analizi, en olası nedenin uydunun itki tankında meydana gelen bir arıza olduğuna işaret etmektedir. Araştırmacılar, başka bir nesne veya önceden var olan uzay çöpüyle çarpışma ihtimalini dışlamışlardır. Mevcut hipotezlere göre, basınçlı içeriğin kontrolsüz bir jet gibi hareket ederek uzay aracını iterek ve döndürerek etki etmiş olması muhtemeldir.

SpaceX'in güvenlik önlemleri ve ISS riski

Olay meydana geldikten sonra SpaceX, güvenlik protokollerini derhal devreye sokmuş ve NASA ile Amerika Birleşik Devletleri Uzay Kuvvetleri ile koordinasyon halinde çalışmaya başlamıştır. Şirketin resmi açıklamasında, uydu büyük ölçüde sağlam kaldığı ve mevcut yörüngesinin onu Uluslararası Uzay İstasyonu'nun yörüngesinin altına yerleştirdiği belirtilmiştir. Bu bilgi, ISS ve mürettebatı için herhangi bir tehlike oluşturmadığını göstermektedir. SpaceX, hem ana uydu hem de oluşan parçaların yörüngesini yakından takip etmeye devam etmektedir.

Şirketin mühendisleri, 35956 numaralı uydunun anomalisinin temel nedenini belirlemek için yoğun bir şekilde çalışmaktadır. Ayrıca, filonun geri kalanı için bu tür olaylara karşı korumaları artıracak bir yazılım yaması dağıtma sürecinde olduklarını duyurmuşlardır. Bu adımlar, benzer sorunların gelecekte tekrarlanmasını önlemek amacıyla alınmaktadır.

Uzay trafiği ve uluslararası koordinasyon sorunları

Bu kaza, SpaceX'in başka bir Starlink uydusu ile yakın tarihli bir Çin misyonuna ait bir uzay aracı arasında yaklaşık 200 metre mesafeye kadar yaklaşan tehlikeli bir yakınlaşma bildirmesinden sadece bir hafta sonra meydana gelmiştir. O olayda, Starlink mühendislik başkan yardımcısı Michael Nicolls, Çinli operatörlerle koordinasyon eksikliğini kamuoyuna duyurmuş ve daha fazla şeffaflık ile uluslararası uzay trafiği kurallarının oluşturulmasını savunmuştur.