Hiç kimse kötü doğmaz... Yalan yetişkinden öğreniliyor

Peki kötülüğü doğuştan getirmiyorsak nerede ve ne zaman öğreniyoruz? Miller bu sorunun cevabını da toplumsal normlarla ilişkilendiriyor. Yalanın yetişkinlerden öğrenilen bir davranış olduğunu anlatan yazar, çocuğun aslında iyiliği öğrenmeye hazır olduğunu söylüyor: "Sevilmeyen bir çocuk nefret etmeyi veya eziyet etmeyi ve bu duygularını yalan ve ikiyüzlülükle gizlemeyi ancak yetişkinlerden öğrenir. Bu nedenle, çocuk büyüdüğünde, çocukların normlara ve disipline ihtiyacı olduğunu söyleyecektir: Bu yalan, yetişkin toplumuna erişim sağlar, pedagoji alanının tamamına ve bugün bile psikanalize nüfuz eden bir yalandır bu. Küçük çocuk yalan nedir bilmez, okulda din öğretiminde işitilen hakikat, sevgi, merhamet gibi sözcükleri olduğu gibi kabul etmeye hazırdır. O, ancak naifliğin alay konusu olduğunu öğrenince duygularını gizlemeyi öğrenir."

KÖTÜLÜK ÜRETİMİNE NASIL SON VERİLİR?

"Ne kadar sıklıkla müşahade edilirse edilsin, kötülüğün, yıkıcılığın ve sapkınlığın kaçınılmaz olarak insan varoluşunun bir parçasını oluşturduğu doğru değildir. Ancak her gün daha fazla kötülük yaptığımız ve onunla birlikte kesinlikle önlenebilir acılardan mürekkep okyanusu milyonlar için doldurduğumuz doğrudur. Bir gün çocukluk bastırmasının yarattığı cehalet ortadan kalktığında ve insanlık uyandığında, bu kötülük üretimine bir son verilebilir."