Uluslararası ceza hukuku uzmanı Stahn: Uluslararası hukukun çifte standardı daha görünür hale geliyor

AA - Temmuz 07, 2025 11:27 | Son Güncelleme Tarihi: Temmuz 07, 2025 11:27

Leiden Hukuk Fakültesi'nden Profesör Carsten Stahn, uluslararası hukukun seçiciliği ve çifte standardının artık daha da görünür hale geldiğini, bu gerçekle yüzleşmeleri gerektiğini belirtti.

Kapat

HABERİN DEVAMI

Uluslararası ceza hukuku ve küresel adalet uzmanı Stahn, Anadolu Ajansının Global İletişim Ortağı olduğu, Boğaziçi Üniversitesi Hukuk Fakültesince "Çatışma Sonrası Toplumlarda Adalet ve Yeniden İnşa" temasıyla ikincisi düzenlenen Uluslararası Hukuk Konferansı 2025'te (BILC 2025) AA muhabirine değerlendirmelerde bulundu.

Stahn, çatışma sonrası toplumlarda geçiş dönemi adaletinin karşılaştığı temel ikilemin "barış ve hesap verebilirlik" arasında bir seçim değil, bu iki hedefin birlikte gerçekleştirilmesi olduğunu söyledi.

"Soru, barış mı yoksa adalet mi değil, her ikisini de hedef olarak görmekle ilgili. Asıl mesele hangisini önceleyeceğimizdir." diyen Stahn, savaş suçlarının arka planını ortaya çıkaracak anlatıların önemine dikkati çekti.

Stahn, sosyal yapının yeniden inşasının, adalet süreçlerinin etkili bir şekilde işletilebilmesi için ön koşul olduğunu ifade etti.

Ceza adaletinin uzun vadeli bir süreç olduğuna değinen Stahn, "Bu, sıklıkla devletlerin kendi yargı sistemlerini yeniden inşa etmelerini gerektiriyor. Çünkü adalet yüksek bir düzeyde sağlanmalıdır." diye konuştu.

Stahn, adil, tarafsız ve tüm tarafların haklarının gözetildiği bir yargılama sürecinin önemine işaret etti.

"HUKUK, SUÇLARIN NEDEN VE NASIL GERÇEKLEŞTİĞİNİ AÇIKLAMA KONUSUNDA YETERSİZ"

İsrail'in Gazze'deki saldırılarına ilişkin soruya yanıt veren Stahn, mevcut uluslararası ceza hukuku mekanizmalarının yaşanan suçların ağırlığını tek başına karşılamaya yeterli olmadığını vurguladı.

Stahn, yalnızca ceza yargılamalarıyla adalet aramanın, mağdurların yaşadığı acıları yeterince yansıtamadığını belirterek, "Hiçbir mekanizma suçların ağırlığını tek başına karşılayamaz. Bu, Holokost bağlamında bile böyleydi." ifadelerini kullandı.

"Hukuk, mağdurlar ve hayatta kalanların yaşadıklarını anlatmak, suçların neden ve nasıl gerçekleştiğini açıklamak konusunda sıklıkla yetersiz bir araçtır." şeklinde konuşan Stahn, bu nedenle uzlaşı ve toplumsal diyalog mekanizmaları gibi ek yöntemlere ihtiyaç olduğuna işaret etti.

"ULUSLARARASI HUKUKUN ÇİFTE STANDARDI DAHA GÖRÜNÜR HALE GELİYOR"

Uluslararası ceza hukukunun seçici uygulanmasına ilişkin eleştirileri de değerlendiren Stahn, "Uluslararası hukukun seçiciliği ve çifte standardı artık daha da görünür hale geliyor. Bu gerçekle yüzleşmemiz gerekiyor." dedi

Stahn, mevcut durumda bazı devletlerin uluslararası yargı mekanizmalarını bu çifte standarda karşı mücadelede kullanmaya başladığını dile getirdi.

Güney Afrika'nın İsrail'e karşı Uluslararası Adalet Divanı'nda açtığı davaya atıfta bulunan Stahn, "Bu nedenle tarafsız adalet mekanizmalarına, konuları inceleyen bağımsız yargıçlara ve tüm tarafların iddialarının duyulabildiği yargı süreçlerine ihtiyacımız var." dedi.

"SANATSAL VE TERAPÖTİK YÖNTEMLER TOPLUMU İYİLEŞTİRMEDE ÖNEMLİ ROL OYNAYABİLİR"

Konferans temasına atıfla, çatışma sonrası toplumlarda uzun vadeli sosyal adaletsizlik ve yapısal şiddetin üstesinden gelmede uluslararası ceza hukukunun rolünü değerlendiren Stahn, bu alandaki eleştirilerin göz ardı edilemeyeceğini söyledi.

Stahn, uluslararası ceza adaletinin suçlar arasındaki yapısal örüntüleri tespit etmekte yetersiz kaldığı yönünde eleştirilerin bulunduğunu anımsatarak, bu nedenle mağdurlar için tazminat ve toplumsal hafızayı inşa edecek yöntemlerin devreye alınmasının önemine işaret etti.

Toplumların yaralarını sarmada sanat ve terapi yöntemlerinin de etkili olabileceğini vurgulayan Stahn, konferanstaki konuşmasında "toplumu iyileştirmek için sanatsal ve terapötik yöntemlerin önemli rol oynayabileceğinden" söz ettiğini dile getirdi.

Stahn, suçların nasıl meydana geldiğine dair daha geniş açıklamalar için daha geniş mekanizmalara ihtiyaç bulunduğunu aktararak, Hakikat ve Uzlaşma Komisyonları ile toplumsal diyalog platformlarının ceza adaletinin sınırlamalarını tamamlayıcı nitelikte olduğunu kaydetti.

Etiketler:

hukuk uluslararası hukuk uluslararası ceza hukuku carsten stahn