Tayland'da düz başlı kediler 29 yıl sonra yeniden görüntülendi

Tayland'ın güneyinde yer alan Prenses Sirindhorn Yaban Hayatı Koruma Alanı'nda düz başlı kediler, neredeyse otuz yıl aradan sonra yeniden görüntülendi. Uzmanlar, bu gelişmenin hem bilim dünyası hem de doğa koruma çalışmaları açısından büyük bir öneme sahip olduğunu belirtiyor. Nesli tükenmekte olan ve uzun süredir kayıtlara geçmeyen bu gizemli yaban kedisinin yeniden ortaya çıkışı, bölgedeki sulak alanların ve doğal yaşamın korunmasının ne kadar kritik olduğunu bir kez daha gündeme taşıdı.

Düz başlı kediler: Tayland'da unutulmuş bir tür yeniden sahnede

Düz başlı kedi, bilimsel adıyla Prionailurus planiceps, dünya genelinde en nadir ve en az bilinen yaban kedi türlerinden biri olarak kabul ediliyor. Özellikle Tayland'da, 1995 yılından bu yana herhangi bir gözleme rastlanmamıştı. Bu nedenle, Uluslararası Doğayı Koruma Birliği (IUCN) tarafından 2014'te yapılan değerlendirmede, bu türün Tayland'da muhtemelen yok olduğu ilan edilmişti. Ancak 2024 yılında, Panthera adlı yaban kedisi koruma kuruluşu ile Tayland Ulusal Parklar, Yaban Hayatı ve Bitki Koruma Departmanı'nın (DNP) yürüttüğü kamera tuzakları çalışmasında, düz başlı kedilere ait toplam 29 kayıt elde edildi. Bu kayıtların 13'ü yıl içinde, 16'sı ise yılın başlarında kaydedildi. Bu bulgular, türün bölgedeki varlığını kesin olarak ortaya koydu.

Panthera'nın küçük kedi koruma bilim direktörü Wai Ming Wong, elde edilen görüntülerde bir dişi düz başlı kedinin yavrusuyla birlikte görülmesinin, türün bölgede üremeye devam ettiğinin kanıtı olduğunu belirtti. Wong, bu gelişmenin yalnızca Tayland için değil, tüm dünya doğa koruma camiası için son derece umut verici olduğunu ifade etti. Uzmanlar, sulak alanlar ve nehir sistemleri korunduğu sürece, düz başlı kedi gibi son derece hassas ve tehdit altındaki türlerin bile hayatta kalabileceğine dikkat çekiyor.

Düz başlı kediler, yalnızca Tayland'da değil, Borneo, Sumatra ve Malay Yarımadası'ndaki sulak alanlar ve tropik yağmur ormanlarında da yaşıyor. Ancak toplam popülasyonlarının yalnızca yaklaşık 2.500 olduğu tahmin ediliyor. Bu nedenle, Tayland'daki yeni bulgular, türün küresel geleceği açısından da büyük önem taşıyor.

Yeniden keşfin önemi ve koruma çalışmaları

Tayland'daki düz başlı kedi popülasyonunun yeniden keşfi, doğa koruma uzmanları ve araştırmacılar arasında büyük bir heyecan yarattı. Songkhla Hayvanat Bahçesi'nde koruma, araştırma ve hayvan sağlığı müdürü Surasak Yimprasert, bu türün Tayland'da artık bulunmadığını düşündüğünü, bu nedenle haberi büyük bir mutluluk ve coşkuyla karşıladığını belirtti. Yimprasert, hem Tayland'da hem de dünya genelinde insanların düz başlı kedilere daha fazla dikkat göstermesi gerektiğini vurguladı.

IUCN Kedi Uzman Grubu'nun eş başkanı Urs Breitenmoser ise, bu gelişmeyi "yıl sonu için iyi bir haber" olarak nitelendirdi. Uzmanlar, düz başlı kedi popülasyonunun tespit edilmesinin, bölgedeki sulak alanların ve doğal habitatların korunması için yeni fırsatlar sunduğunu düşünüyor. Ancak aynı zamanda, bu hassas ekosistemin karşı karşıya olduğu tehditlerin de göz ardı edilmemesi gerektiğine dikkat çekiliyor.

Düz başlı kediler, doğaları gereği utangaç, küçük ve gececi hayvanlar oldukları için gözlemlenmeleri son derece zor. Yaşadıkları bataklık ormanları, göğüs yüksekliğindeki sular ve yoğun mangrov bitki örtüsüyle, araştırmacıların erişimini de oldukça güçleştiriyor. Bu zorlu koşullar, düz başlı kedilerin uzun yıllar boyunca tespit edilememesinin başlıca nedenlerinden biri olarak gösteriliyor. Panthera'nın Tayland'daki koruma programı yöneticisi Rattapan Pattanarangsan, son on yılda balıkçılardan düz başlı kedilerin tuzağa düştüğüne dair bazı anekdot raporlar aldıklarını, ancak bu türün doğrudan gözlemlenmesinin ve fotoğraflanmasının çok zor olduğunu belirtti.

Tehditler ve koruma öncelikleri

Tayland'da düz başlı kedilerin yeniden ortaya çıkışı, aynı zamanda bu türün karşı karşıya olduğu riskleri de gündeme getiriyor. Şu anda, Tayland'da başka bir düz başlı kedi popülasyonuna dair herhangi bir kayıt veya gözlem bulunmuyor. Bu nedenle, Prenses Sirindhorn Yaban Hayatı Koruma Alanı'ndaki popülasyonun, ülkedeki son düz başlı kedi topluluğu olabileceği düşünülüyor. Uzmanlar, bu durumun türü ciddi bir tehlike altına soktuğunu ve koruma önlemlerinin hızla artırılması gerektiğini vurguluyor.