Mars'ın kraterde saklı olan milyonlarca yıllık rüzgar tarihi

Mars'ın kuzey yarımküre orta enlem bölgesinde yer alan bir kraterin iç kısmında tespit edilen bu görüntüler, NASA'nın uzay aracı Mars Reconnaissance Orbiter'e monte edilen yüksek çözünürlüklü HiRISE kamerası tarafından kaydedilmiştir. Fotoğrafta görülen tüm yüzeyi kaplayan ince çizgi desenleri, ilk bakışta bir sanat eserine benzemektedir. Ancak bu desenler, doğanın milyonlarca yıl içinde yarattığı bir başyapıttır.

Rüzgarın çizdiği sanat: Mars'taki izler

Kraterin tabanını doldurur şekilde sıkı sıkıya dizilen bu desenler, aslında rüzgar tarafından taşınan kum ve tozun oluşturduğu "rüzgar izleri" olarak bilinmektedir. Mars'ın atmosferinde sürekli esip duran rüzgarlar, yüzeydeki parçacıkları hareket ettirerek bu benzersiz görüntüleri meydana getirmiştir. Kraterin tabanına yayılan rüzgar izleri neredeyse sabit bir yönde sıralanmış durumdadır. Bu düzenli desen, bölgede esen rüzgarın hakim yönünü açıkça ortaya koymaktadır. Aynı zamanda, kraterin içinde görülen masa şeklindeki yaylalar, kraterin oluşturulduktan sonra uzun zaman boyunca tortuların birikmesiyle meydana gelmiş yapılardır.

Krater duvarının rüzgar akışını değiştirmesi

Kraterin iç duvarına yakın bölgelerde ise durum tamamen farklılaşmaktadır. Bu alanlarda rüzgar izleri radyal bir biçimde dizilmiş görülmektedir. Bilim insanları, kraterin duvarı gibi arazi engebesi nedeniyle rüzgar akışının yönünü değiştirdiğini ve bu nedenle kum izlerinin yönünün de değiştiğini düşünmektedir. Krater yapısı, rüzgarın doğal olarak nasıl yön değiştirdiğini ve arazi topografyasının bu hareketi nasıl etkilediğini göstermektedir. Bu gözlem, Mars'ın atmosferik dinamiklerini anlamak için oldukça değerli bilgiler sunmaktadır.

Kraterin sağ üst bölümünde görülen masa şeklindeki yayla, kraterin oluşturulduktan sonra geçen uzun zaman diliminde tortuların biriktirilmesiyle şekillenmiştir. Rüzgar izleri ise bu tortu birikiminden daha sonra oluşmuş olduğu düşünülmektedir. Bu kronolojik sıra, kraterin geçirdiği evrim sürecini açıkça ortaya koymaktadır.