Kırmızı telefona ne oldu? Nükleer tehdit…

ABD'nin 1945'te Hiroşima ve Nagazaki'ye yaptığı nükleer saldırı ülkelerin bu alanda gelişme hedeflerini büyütmesinin en önemli gerekçesiydi. Fakat hızlı ve önlenemez boyutlara ulaşınca uluslararası dengenin de korunması adı altında bazı anlaşmalar yapıldı. Bu anlaşmalar bazen sükuneti sağlasa da çoğunlukla uyulmayan hatta rest çekilen birer sayfaya dönüştürüldü. Örneğin dönemin ABD Başkanı Donald Trump'ın İran ile yapılan nükleer anlaşmadan ayrılması gibi.

Ulusal güvenlik riskleri nükleer programların başlamasında nasıl etkinse güvenlik garantileri de nükleere yapılan yatırımların azalmasında o derece öneme sahip. Fakat burada ıskalamamız gereken önemli bir nokta var. Küreselleşen dünyada müttefik olan ülkeler dahi birbirlerine karşı güven problemi yaşıyor. Bu da doğal olarak her ülkenin kendi ajandası çerçevesinde hareket etmesine sebep oluyor.

ABD NÜKLEER GÜCÜNÜ NEDEN ARTIRIYOR?

Son örneğini halihazırda dünyanın en büyük nükleer gücüne sahip ülkelerinden ABD'de gördük. The New York Times'ın ulaştığı belgelerde ABD Başkanı Joe Biden'ın 'Nükleer Görevlendirme Kılavuzu' adı verilen gizli bir nükleer strateji planını onayladığı görünüyordu. Bir adım geriden baktığımızda aslında Çin'in her geçen gün gelişim kaydeden nükleer cephaneliğine karşı atılmış bir adım olduğunu görebiliyoruz. Haberi kamuoyuna duyuran medya kuruluşunun ABD menşeli olduğunu da hesaba katarsak aslında Pentagon'un bu 'çok gizli belgeyi' neden sızdırdığını da anlamış oluruz. Bir satranç gibi düşünün; Çin'in elinde bulundurduğu nükleer stoklar ile önümüzdeki 10 yıl içerisinde Rusya ve ABD'nin mevcut stoklarıyla yarışabileceği tahmin ediliyor. Yani ABD, Çin'in oluşturduğu bu tehdit karşısında adımlarını hızlandırmışa benziyor.

İki ülke arasındaki askeri rekabet bir sır değil elbette. Silahlanmaya yapılan yatırımlar, askeri ittifaklar yıllardır artarak devam ediyor. Özellikle son 20 yılda Çin ekonomisindeki büyümenin 17-18 kat arttığını hesaba katarsak askeri harcamalara ayrılan bütçenin de artış kaydetmesi beklenen bir sondu. Bunu yakından takip eden ABD'nin karşı atak başlatması da sıradan bir atak olarak bu bağlamda değerlendirilebilir.

ABD 'NÜKLEER' KARTIYLA NE AMAÇLIYOR?

Dünyanın çeşitli noktalarında devam eden çatışmalar dünyanın en büyük iki ekonomisinin askeri alanda attığı adımların hızlanmasına sebep verirken özellikle bu adımların nükleer silah alanında olması hem bölgesel hem de küresel ölçekte risklerin artmasına neden oluyor.

Özellikle Rusya'nın 2022'den bu yana Ukrayna ile savaşta olduğunu düşündüğümüzde bölgesel risklerin Çin aleyhine arttığını söylememiz mümkün. Üstelik Hindistan ile yaşanan sınır uyuşmazlığına Tayvan ve Bangladeş gibi sorunlar da eklenince güvenlik tehdidinin Çin için kırmızı alarm verdiği bir gerçek.

Tüm bunlar yaşanırken ABD'nin gücünü ortaya koyması, üstelik bunu yaparken 'caydırıcılık' tarafı çok yüksek bir silah ile yapacağını el altından duyurması Çin'e karşı önemli bir stratejik mesaj içeriyor.

Kitle imha silahlarını sınırlandırılması ve kontrol edilebilir hale gelmesi için yapılan onlarca anlaşma ise şu an için yürürlükte değil gibi gözüküyor.