Himalayalar'da hidroelektrik yarışı! Hindistan ve Çin arasındaki güç savaşı derinleşiyor

Hindistan ve Çin, Himalayalar'da hidroelektrik projeleriyle yalnızca enerji üretimi alanında değil, aynı zamanda bölgesel hâkimiyet ve dijital egemenlik açısından da yeni bir rekabete girişmiş durumda. Her iki ülke de Brahmaputra Nehri ve kolları üzerinde devasa barajlar inşa ederek hem enerji güvenliğini sağlama hem de stratejik avantaj elde etme amacı güdüyor. Bu projeler, Asya'nın en önemli su kaynaklarından birinde, sınır ötesi su yönetimi ve veri kontrolü gibi kritik başlıklarda karşılıklı güvensizliği daha da artırıyor.

Hindistan'ın kuzeydoğusunda dev hidroelektrik atağı

Hindistan, 2025 yılı ortalarına kadar kuzeydoğu eyaletlerinden Arunachal Pradesh'te 200'den fazla barajı kapsayan, toplamda 77 milyar ABD doları değerinde dev bir hidroelektrik programı başlattı. Bu girişim, 75 gigavatlık (GW) toplam kapasitesiyle, ülkenin enerji ihtiyacını karşılamanın ötesinde, Çin'in Tibet'teki Yarlung Tsangpo Aşağı Havza Hidroelektrik Projesi'ne doğrudan bir yanıt niteliği taşıyor. Hindistan'ın hedefi, 2047 yılına kadar Brahmaputra havzasından 76 GW'tan fazla hidroelektrik enerjiyi, 208 baraj ve 11 GW'lık pompalı depolama kapasitesiyle ulusal şebekeye entegre etmek. Projenin en dikkat çekici ayağı ise, Siang Nehri üzerinde inşa edilmesi planlanan ve 280 ila 300 metre yüksekliğe ulaşacak olan Üst Siang Çok Amaçlı Projesi. 11 GW kapasitesiyle Hindistan'ın en büyük barajı olması beklenen bu tesis, ülkenin enerji üretiminde yeni bir dönemi başlatacak.

Hindistan, bu devasa yatırımı yalnızca yeşil enerjiye geçiş olarak sunmakla kalmıyor; aynı zamanda Çin'in Tibet'teki yukarı akış kontrolüne karşı bir denge unsuru olarak görüyor. Yetkililer, özellikle Çin'in su akışını manipüle edebileceği ve hidroelektrik projelerini stratejik bir silah olarak kullanabileceği endişesini sık sık dile getiriyor. Arunachal Pradesh Başbakanı Pema Khandu, hidroelektrik girişimini "ulusal güvenlik gerekliliği" olarak tanımlarken, barajların olası Çin müdahalelerine karşı bir güvenlik valfi işlevi göreceğini belirtiyor. Bu yaklaşım, hidroelektrik projelerinin yalnızca enerji üretimiyle sınırlı olmadığını, aynı zamanda ülkenin egemenliğini ve caydırıcılığını güçlendiren bir araç olarak görüldüğünü ortaya koyuyor.

Çin'in devasa baraj projeleri ve dijital altyapı hamlesi

Çin ise, güney Tibet'teki Yarlung Tsangpo'nun Büyük Dönemeç bölgesinde dünyanın en büyük hidroelektrik santralini inşa etmeye hazırlanıyor. 67 ila 80 GW arasında değişen kapasitesiyle bu mega baraj, Çin'in Üç Boğaz Barajı'nın yaklaşık üç katı büyüklüğünde olacak ve maliyetinin 160 milyar ABD dolarını aşması öngörülüyor. Pekin yönetimi, bu projeyi "yeşil dönüşüm" stratejisinin bir parçası olarak sunarken, Hindistan ise Çin'in bu hamlesini bölgesel güç dengesini değiştirecek bir adım olarak değerlendiriyor. Çin'in hidroelektrik yatırımları, yalnızca enerji üretimiyle sınırlı kalmayıp, aynı zamanda yapay zekâ destekli "akıllı enerji beyni" ve dijital altyapı entegrasyonu ile dikkat çekiyor.

Çin, hidroelektrik projelerini Devlet Şebekesi'nin yapay zekâ tabanlı yönetim sistemlerine entegre ederek, enerji akışını ve veri kontrolünü merkezi bir şekilde yönetmeyi hedefliyor. Bu kapsamda, barajların yalnızca elektrik üretiminde değil, aynı zamanda veri merkezlerinin ve yapay zekâ hesaplama tesislerinin enerji ihtiyacını karşılamada da kritik bir rol üstlenmesi planlanıyor. Çin'in bu yaklaşımı, hidroelektrik projelerini modern jeopolitik güç mücadelesinin temel unsurlarından biri haline getiriyor. Ayrıca, Pekin yönetimi, hidroelektrik tesislerinin dijital altyapı ile bütünleşmesi sayesinde, su akışını ve veri trafiğini eş zamanlı olarak kontrol edebilme kapasitesine sahip olmayı amaçlıyor.

Brahmaputra'da artan jeopolitik gerilim ve veri egemenliği

Brahmaputra-Yarlung Tsangpo havzası, hidroelektrik projeleriyle birlikte jeopolitik gerilimin ve veri egemenliği tartışmalarının merkezi haline gelmiş durumda. Geçmişte yaşanan olaylar, iki ülke arasındaki güvensizliği daha da derinleştiriyor. Örneğin, 2000 yılında Çin'in Yigong Zangbo taşkınından önce hidrolojik verileri paylaşmaması, Hindistan'da ciddi endişelere yol açmıştı. Bugün ise, iki ülke arasında su paylaşımına ilişkin bağlayıcı bir anlaşmanın bulunmaması, Hindistan'ın "hidro-leverage" olarak adlandırılan suyu bir baskı aracı olarak kullanabileceği korkusunu artırıyor. Çin'in zaman zaman Tsangpo sularını Sincan'a yönlendirme önerileri ise bu endişeleri daha da büyütüyor.

Hindistan, hidroelektrik projelerini yalnızca enerji güvenliği açısından değil, aynı zamanda dijital egemenliğin bir parçası olarak da görüyor. Yapay zekâ destekli baraj izleme sistemleri, tortu modelleme ve dijital veri yönetimi, ülkenin enerji altyapısında stratejik özerklik sağlamasına katkı sunuyor. Çin ise, baraj projelerini ve dijital altyapıyı entegre ederek, bölgedeki teknolojik üstünlüğünü pekiştirmeye çalışıyor. Her iki ülke de veri merkezlerini ve yapay zekâ hesaplama tesislerini hidroelektrik enerjisiyle besleyerek, dijital kapasiteyi artırma yarışına girmiş durumda. Bu durum, su akışının kontrolünü giderek dijital yeteneklerin kontrolüne dönüştürüyor ve bölgedeki rekabeti yeni bir boyuta taşıyor.

Siber güvenlik ve dijital altyapı rekabeti

Hindistan ve Çin, hidroelektrik projelerine entegre edilen dijital altyapı sayesinde siber güvenlik alanında da yeni bir rekabet alanı oluşturdu. Her iki ülke, akıllı şebeke altyapısına odaklanan siber birimlerini güçlendirirken, Çin Halk Kurtuluş Ordusu'nun Stratejik Destek Gücü ve Hindistan Ulusal Teknik Araştırma Kurumu bu alandaki başlıca aktörler olarak öne çıkıyor. Brahmaputra havzası, barajların potansiyel dijital darboğazlar oluşturabileceği yüksek irtifa enerji-veri tiyatrosu olarak görülüyor. Bu ortamda, yapay zekâ tabanlı hidrolojik tahminler, akıllı şebeke kontrolleri ve otonom izleme sistemleri, yeni siber zafiyet alanları yaratıyor.