Güney İspanya'da akbabalar 674 yıllık eserlere yuva yapmış

Akbaba yuvaları tarih koruyan doğal müzeler

Güney İspanya'daki terk edilmiş akbaba yuvaları, nesiller boyu sakallı akbabalar tarafından biriktirilmiş katmanlar içinde, ortaçağ dönemine ait beklenmedik bir hazine barındırıyor. İspanya'nın Av ve Yaban Hayatı Araştırmaları Enstitüsü'nden ekolog Antoni Margalida liderliğindeki araştırma ekibi, bu yuvaları sistematik biçimde inceleyerek tarihin unutulmuş sayfalarını ortaya çıkardı. Akbaba yuvaları, mağaraların korunaklı yapısı ve ideal iklim koşulları sayesinde, insan tarihinin en değerli kanıtlarını asırlar boyunca muhafaza etmeyi başarmıştır.

Avrupa'da günümüzde sadece 309 üreyen sakallı akbaba çifti yaşamaktadır. Ancak 19. yüzyılda, İber Yarımadası da dahil olmak üzere kıta genelinde uçurum yüzlerindeki oyuklarda yaşayan bu türün popülasyonu çok daha geniş idi. Güney İspanya'daki soyu tükenmiş akbaba soylarının geriye kalan tek mirası, nesiller arası yuva alanlarıdır ve bunlardan bazıları 130 yıl boyunca bakımsız kalmıştır. Yırtıcı kuşlar, uçurum önü mülkün nadir bulunması nedeniyle, tercih ettikleri yuva alanlarını onlarca hatta yüzyıllar boyunca aile içinde koruyup geçirirler.

Ortaçağ eserleri akbaba yuvaları içinde korundu

Sakallı akbabaların tercih ettiği uçurum mağaraları, sadece konumları nedeniyle değil, aynı zamanda koruma özellikleri bakımından da eşsizdir. Mağaraların korunaklı yapısı ve daha serin mikro iklimi, akbaba yavrularının kemirmeyi öğrenirken biriktirdikleri kemik kalıntılarını taze tutmak için ideal koşullar sağlamıştır. Ekip tarafından yapılan incelemeler sırasında, akbaba aileleri tarafından yıllar boyunca çevrelerinden topladıkları yuva malzemesi katmanlarının biriktiği görülmüştür. Bu katmanlar, sadece kuşların beslenme alışkanlıklarını değil, aynı zamanda ortaçağ döneminin insan kültürüne dair önemli bilgileri de içermektedir.

Margalida ve ekibi, hayatta kalan sakallı akbabaların koruduğu yuvaları düzenli olarak ziyaret ederken, kumaş parçaları, ip ve diğer insan yapımı malzemeleri sıklıkla fark etmiştir. Bu gözlemler, akbabaların kendi türümüzün döküntülerini ve artıklarını çok uzun bir süredir topluyor olabileceğinden şüphelenmeye yöneltti. Araştırmacılar, Güney İspanya'da terk edilmiş 12 sakallı akbaba yuvasını ziyaret ederek, bu bir zamanlar değer verilen aile arşivlerini katman katman taramaya başladılar. Bulgular, akbaba yuvaları yapılarının sağlamlığı ve batı Akdeniz'deki konumları sayesinde, doğal müzeler olarak hareket ettiklerini ve tarihi malzemeyi olağanüstü iyi durumda koruduklarını göstermiştir.

674 yıllık sandalet ve diğer tarihi kalıntılar

Akbaba yuvaları içinde yapılan kazılar sırasında en heyecan verici ve olağandışı keşifler, insan kökenli eserlerin ortaya çıkmasıdır. Araştırma ekibi, çeşitli otlar ve dallardan yapılmış birkaç antik sandalet bulmuştur. Bunların en eskisi, esparto otu ipinden yapılmış eksiksiz bir sandalet olup, karbon tarihlendirmesi sonucunda 674 yıl önce 14. yüzyılın sonlarında yapıldığı belirlenmiştir. Aynı yuvada bulunan 650 yıllık süslenmiş koyun derisi parçasıyla birlikte, karbon izotopları akbabaların bu belirli yuvayı yakındaki bir diğerinden beş yüzyıl önce kurduğunu doğrulamıştır.