50 yıllık NASA verisi Venüs'ün bulutlarının sırrını açığa çıkardı

Eski bilimsel verilerin modern tekniklerle yeniden incelenmesi son yıllarda bilim dünyasında giderek yaygınlaşıyor. Ancak bu tür yeniden analizlerin bazıları diğerlerine kıyasla çok daha derin ve çarpıcı sonuçlar ortaya koyabiliyor. Özellikle Venüs'te yaşamın mümkün olup olmadığı sorusu, astrobiyoloji camiasında en yoğun tartışılan konulardan biri haline geldi. Gezegendeki bulut katmanları, basınç ve sıcaklık açısından güneş sistemindeki herhangi bir yerde Dünya'ya en benzer koşullardan bazılarını sunuyor.

Eski veriler yeni ışık tutuyor

Cal Poly Pomona, Wisconsin Üniversitesi, Arizona Eyalet Üniversitesi ve NASA'nın çeşitli bölümlerinden oluşan bir araştırma ekibi, 1970'lerde Venüs'e gönderilen Pioneer misyonundan elde edilen verileri derinlemesine inceleyerek önemli bulgular elde etti. Venüs'ün bulutlarının bileşimi hakkında yapılan bu yeni analiz, daha önce kabul edilen anlayıştan ciddi şekilde farklı sonuçlar gösterdi. Araştırma ekibinin başında yer alan Rakesh Mogul ve Venüs uzmanı Sanjay Limaye, Pioneer misyonunun başlangıçta topladığı kütle spektrometrisi verilerinin yeniden incelenmesi gerektiğini düşünerek bu projeye başladılar.

NASA'nın Uzay Bilimi Veri Koordineli Arşiv ofisinde mikrofilm halinde saklanan bu veriler, ilk olarak arşivlerden çıkarılması ve dijitalleştirilmesi gerekiyordu. Veri kurtarma işlemi başlı başına bir bilimsel başarı olarak kabul edilebilir. Araştırmacılar, Pioneer Venus Büyük Sonda'nın Venüs'ün bulutlarından inerken topladığı iki önemli enstrümanın verilerine odaklandılar: Nötr Kütle Spektrometresi (LNMS) ve Gaz Kromatografı (LGC).

Bulutların gerçek bileşimi ortaya çıkıyor

Mogul ve Limaye, sonda atmosferin daha yoğun katmanlarına doğru inerken, bu enstrümanların girişlerinin bulutlardan gelen aerosolleşmiş parçacıklarla tıkandığını fark ettiler. Bu tıkanmanın kanıtı, sonda bulut katmanlarından geçerken atmosferdeki CO2 seviyelerinde meydana gelen büyük ama geçici düşüşte görülüyordu. Araştırmacılar bunu basit bir enstrüman arızası olarak değerlendirmek yerine, girişte hapsolmuş aerosol türlerini analiz etmenin bir yolu olarak gördüler. Sonda atmosferden inerken, çeşitli aerosoller farklı sıcaklıklarda erimekte ve enstrüman girişinin tekrar serbestçe akmasına izin vermekteydi. Bu sayede CO2 okuması yeniden yükselmişti.

Araştırmacılar, aerosollerin eriyen sıcaklıklarda hangi gazların salındığını analiz ederek, bulutların gerçek bileşimini anlamaya çalıştılar. 185°C ve 414°C'de su miktarında büyük artışlar tespit ettiler. Bu sıcaklıklar, hidratlanmış ferrik sülfat ve hidratlanmış magnezyum sülfat gibi hidratlanmış bileşikleri işaret ediyordu. Şaşırtıcı bir bulgu olarak, aerosollerin yüzde 62'sinin su olduğu ortaya çıktı. Ancak bu suyun neredeyse tamamı bu hidratlara bağlı durumdaydı. Venüs'ün bulutlarının bileşimi hakkında önceki anlayışa göre, bu sonuç oldukça önemli bir değişiklik temsil ediyordu.

Beklenen şekilde, sülfürik asit de aerosollerde mevcuttu. Sülfürik asidin ayrıştığı sıcaklık olan 215°C civarında SO2 olarak büyük bir salınım gözlemlendi. İlginç bir şekilde, 397°C civarında başka bir SO2 salınımı daha vardı. Bu, aerosollerde başka, daha termal olarak kararlı bir sülfat bileşiğinin bulunduğunu gösteriyordu. Bu bileşiğin ne olabileceğine dair ipucu, beklenmedik bir kimyasal imzada ortaya çıktı: demir. İkinci SO2 artışıyla aynı sıcaklıkta, LNMS enstrümanı demir iyonlarında bir artış tespit etti.