Gizemli uçan kılıçbalığı! X-59 ABD'de gökyüzüne çıktı

NASA ile Lockheed Martin'in ortak çalışması sonucu geliştirilen X-59 "sessiz" süpersonik uçak, Amerika Birleşik Devletleri'nde gerçekleştirilen ilk test uçuşuyla havacılık tarihinde yeni bir dönemin kapılarını araladı. X-59'un bu tarihi uçuşu, 1973'ten bu yana ülkede yürürlükte olan ticari süpersonik uçuş yasağının yeniden değerlendirilmesine yol açabilecek önemli bir gelişme olarak öne çıktı. ABD'nin Kaliforniya eyaletinde Palmdale'den havalanıp Edwards'taki NASA Armstrong Uçuş Araştırma Merkezi'ne başarıyla iniş yapan X-59, süpersonik uçuş teknolojisinin geleceği açısından büyük bir adım olarak değerlendiriliyor.

X-59'un tasarımı ve teknik özellikleri

"Uçan kılıçbalığı" olarak da anılan X-59, özellikle ses patlamalarını en aza indirmek amacıyla tasarlandı. Uçağın uzun ve ince burnu, geleneksel süpersonik jetlerden farklı olarak, şok dalgalarının şekillenmesini değiştirerek gürültüyü azaltıyor. Bu sayede X-59, süpersonik hızlarda uçarken bile yalnızca hafif bir "vıdı" sesi çıkarıyor. Lockheed Martin'in teknik verilerine göre, X-59'un maksimum hızı Mach 1.4, yani saatte yaklaşık 1.489 kilometreye ulaşabiliyor. Bu hız, günümüzde kullanılan büyük yolcu uçaklarından neredeyse iki kat daha hızlı. Uçak, 55.000 feet (yaklaşık 16.764 metre) irtifada uçmak üzere tasarlanırken, kanat açıklığı 9,1 metre, yüksekliği 4,3 metre ve uzunluğu ise 30,5 metre olarak açıklandı. Bu boyutlar, X-59'a kılıçbalığını andıran benzersiz bir siluet kazandırıyor. Test uçuşunda ise uçak, yaklaşık 3.658 metre yükseklikte ve saatte 386 kilometre hızla uçarak, kritik sistemlerin kontrolüne odaklandı. Süpersonik hızlara ulaşılmayan bu ilk test, özellikle uçuş güvenliği ve temel işlevlerin doğrulanması açısından büyük önem taşıdı.

Sessiz süpersonik uçuşun önemi ve geçmişteki sorunlar

X-59'un geliştirilmesinin temel nedeni, süpersonik uçuşlarda ortaya çıkan yüksek ses patlamalarını önlemek. ABD'de 1973 yılında alınan karar gereği, ticari süpersonik uçakların yerleşim alanları üzerinde uçması yasaklanmıştı. Bu yasağın temelinde, ses patlamalarının cam kırılması, binalarda küçük hasarlara yol açması ve halk arasında korkuya neden olması gibi ciddi sorunlar yatıyor. 1964 yılında Oklahoma City'de yapılan altı aylık testler sırasında, süpersonik uçakların oluşturduğu şok dalgaları nedeniyle pek çok evin camı kırılmış ve binalarda hasar meydana gelmişti. Ayrıca, test sonunda yapılan anketlerde katılımcıların dörtte birinden fazlası, ses patlamalarına alışamayacaklarını belirtmişti. X-59'un yenilikçi tasarımı ise bu sorunlara çözüm sunmayı hedefliyor. Uçağın burnunda kullanılan özel keski şekli, şok dalgalarını dağıtarak geleneksel süpersonik jetlere kıyasla çok daha düşük bir ses seviyesi oluşturuyor. Bu da, gelecekte süpersonik uçuşların yeniden ticari olarak kullanılabilmesinin önünü açabilir.