Antarktika'nın buzları gizlice eriyor! Sıcak suyun bilinmeyen yolculuğu

Antarktika'nın Amundsen Denizi'nde yer alan Dotson Buz Rafı, yüzeyin altında dolaşan sıcak suyun etkisiyle beklenenden daha hızlı inceliyor. Bilim insanları, bu sürecin yalnızca bölgesel buz kaybına değil, aynı zamanda küresel deniz seviyesinin yükselmesine de önemli ölçüde katkı sağlayabileceği uyarısında bulunuyor. Son yıllarda yapılan araştırmalar, sıcak suyun buz raflarının altındaki gizli boşluklarda nasıl hareket ettiğini ve bu hareketin buzun stabilitesi üzerindeki etkilerini daha iyi anlamamıza yardımcı oluyor.

Dotson Buz Rafı'nda sıcak suyun izinde

Dotson Buz Rafı, Antarktika'nın batısında, Amundsen Denizi'nde bulunuyor ve özellikle sıcak suyun buzun altına ulaşmasıyla hızla eriyen bölgeler arasında yer alıyor. Bu bölgedeki buz kaybının temel nedenlerinden biri, okyanus suyunun sıcaklığındaki artış olarak gösteriliyor. Yüzeyin çok altında, buz raflarının okyanusta yüzdüğü alanlarda, sıcak deniz suyu gizli boşluklardan geçerek ısıyı doğrudan buza taşıyor. Bu ısı transferi, buz rafının incelmesine ve zamanla daha az stabil hale gelmesine yol açıyor. Buz rafı zayıfladığında, arkasındaki büyük buzulların denize doğru kaymasını engelleme kapasitesi azalıyor. Bu da, buzulların daha hızlı hareket etmesine ve denize daha fazla buz bırakmasına neden oluyor. Sonuç olarak, deniz seviyesindeki yükselme süreci hızlanıyor.

Bilim insanları, buz raflarının altındaki sıcak suyun hareketini ve bu alanlardaki ısı taşınımını uzun süredir merak ediyordu. Özellikle fazla buz kaybı yaşanan bölgelerde, sıcak suyun dolaşımı ve etkileri hakkında yeterli veri bulunmuyordu. Dotson Buz Rafı'nın altındaki sıcak suyun davranışını anlamak, Antarktika genelinde buz kaybı ve deniz seviyesi değişikliklerini öngörmek açısından kritik öneme sahip. Araştırmacılar, bu bölgede sıcak suyun buz rafı boşlukları boyunca nasıl hareket ettiğini ve temel hatta ulaştığında ne gibi sonuçlar doğurduğunu incelemeye başladı.

Otonom su altı aracıyla yapılan keşif

Bu önemli araştırmayı gerçekleştirmek için Doğu Anglia Üniversitesi'nden bir ekip, Dotson Buz Rafı'nın altına otonom bir su altı aracı gönderdi. "Boaty McBoatface" olarak da bilinen Autosub Long Range adlı bu araç, buzun deniz üzerinde yüzdüğü boşlukta yaklaşık 100 kilometrelik bir rota izleyerek veri topladı. Araç, deniz tabanının yaklaşık 100 metre üzerinde seyahat ederken sıcaklık, akıntı, türbülans ve oksijen gibi parametreleri ölçen sensörlerle donatılmıştı. Toplanan veriler, araştırmacılara buz rafının altındaki koşulları doğrudan gözlemleme fırsatı sundu.

Çalışmanın başındaki isimlerden Dr. Maren Richter, derin sıcak suyun buz rafı boşluklarında yukarıya doğru taşınmasının, buzun erimesini tetiklediğini ve rafın incelmesine yol açtığını belirtiyor. Bu incelme, buz rafının arkasındaki buzul kütlesini tutma yeteneğini zayıflatıyor. Böylece, buzun altındaki değişiklikler yalnızca boşluğun kendisiyle sınırlı kalmıyor; aynı zamanda tüm buz tabakasının denize kaymasını hızlandırıyor. Bu süreç, küresel deniz seviyesinin yükselmesine doğrudan katkı sağlıyor.

Sıcak suyun hareketi ve temel hat etkisi

Dotson Buz Rafı'nın altındaki araştırmalar, sıcak suyun davranışının ve hareketinin buz kaybı üzerinde ne kadar etkili olduğunu ortaya koydu. Elde edilen bulgulara göre, sıcak su genellikle buzun deniz tabanıyla temasını kaybettiği ve yüzmeye başladığı temel hatta doğru yatay olarak akıyor. Bu akış, suyun temel hatta kadar sıcak kalmasını sağlıyor ve burada buzun doğrudan erimesine neden olabiliyor. Temel hatta ulaşan sıcak su, buzulun geri çekilmesini, hızlanmasını ve okyanusa daha fazla buz kaybetmesini tetikliyor. Bu üçlü etki, deniz seviyesinin yükselmesini hızlandıran temel faktörlerden biri olarak öne çıkıyor.

Dr. Richter, sıcak suyun buz rafı boşluğunda hareket ederken yeterince sıcak kalabildiğini ve temel hatta ulaştığında buzulun stabilitesi üzerinde en büyük etkiye sahip olduğunu vurguluyor. Araştırma sırasında, sıcak su ile daha soğuk suyun karıştığı bölgeler de tespit edildi. Ancak, çoğu sıcak su doğrudan yukarıya karışmak yerine yatay olarak hareket ediyor ve temel hatta ulaşıyor. Bu durum, buzun altındaki erimeyi daha da hızlandırıyor.