Yüzyıl boyunca ölüm kalım mücadelesi veren balina türü nihayet umut veriyor

Kuzey Atlantik sağ balinası, uzun yıllar boyunca insanlık tarafından yoğun bir şekilde avlanmış ve neredeyse tamamen yok edilmiş bir tür olarak bilinmektedir. Ancak son dönemde bu dev deniz memelisinin (Eubalaena glacialis) durumunda olumlu gelişmeler yaşanmaya başlamıştır. Kritik derecede tehlike altında bulunan bu balina türü, son birkaç yıldır yavaş fakat belirgin bir şekilde toparlanma sürecine girmiştir.

Populasyonda umut verici artış

Kuzey Atlantik Sağ Balinası Konsorsiyumu'nda görev yapan araştırmacılar, 2024 yılında önemli bir gelişmeyi kaydettiklerini açıklamıştır. Geçen yıla kıyasla populasyonun yüzde 2'nin biraz üzerinde bir oranda arttığı tespit edilmiştir. Bu artış, sekiz yeni balina yavrusunun doğumunu temsil etmektedir ve kalan hayvanların toplam sayısını yaklaşık 384'e çıkarmıştır. Küçük bir artış gibi görünse de, bu gelişme türün geleceği açısından son derece önemli bir işaret taşımaktadır. 2020 yılından bu yana, Kuzey Atlantik sağ balinası populasyonu yüzde 7'den fazla bir oranda artmıştır ve bu trend devam etmektedir.

Ancak bu olumlu gelişmelerin öncesinde, türün yaşadığı zorluklar oldukça ciddi boyutlardaydı. Önceki on yıl boyunca, Kuzey Atlantik sağ balinası populasyonu yaklaşık yüzde 25 oranında düşmüştür. Bu dramatik düşüş, türün varlığı için ciddi bir tehdit oluşturmuştur. New England Akvaryumu'nda sağ balinası araştırma programını yöneten Heather Pettis, bu tür hakkında olumlu haberler paylaşabilmenin her zaman harika bir duygu olduğunu belirtmiştir. Pettis, populasyon tahminindeki hafif artış, tespit edilen ölümlerin olmaması ve son birkaç yıla göre daha az yaralanma vakasının, Kuzey Atlantik sağ balinalarının geleceği konusunda temkinli bir iyimserliğe yol açtığını ifade etmiştir.

Devam eden tehditler ve koruma çalışmaları

Olumlu gelişmelere rağmen, Kuzey Atlantik sağ balinası türü hala ciddi tehditlerle karşı karşıya bulunmaktadır. Bu yıl şimdiye kadar, Kuzey Atlantik sağ balinalarının kaydedilmiş bir ölümü olmamıştır, ancak birçoğu yaralı durumda veya kötü sağlık koşullarında yaşamaktadır. Doğum oranları da beklenen seviyelerin altında kalmaya devam etmektedir. Pettis, koruma açısından gazdan ayağımızı çekmenin henüz zamanı olmadığı konusunda önemli bir uyarıda bulunmuştur. Balıkçılık ekipmanına dolaşma ve gemi çarpışmaları, Kuzey Atlantik sağ balinalarının ölümünün başlıca nedenleri arasında yer almaktadır.

Çevre amaçlı kar amacı gütmeyen kuruluş Oceana'nın verilerine göre, her yıl balıkçılık ekipmanı ABD ve Kanada'daki Kuzey Atlantik sağ balinası populasyonunun yaklaşık dörtte birini dolaştırmaktadır. Endişe verici bir istatistik olarak, balinaların yaklaşık yüzde 85'i en az bir kez dolaşmış durumda bulunmaktadır. Bu durum, türün yaşadığı tehlikelerin ne kadar yaygın olduğunu göstermektedir. New England Akvaryumu'nun Anderson Cabot Merkezi'nde kıdemli bilim insanı Philip Hamilton, dolaşmaları tespit etmenin zorlayıcı olduğunu açıklamıştır. Hamilton, bunun iki şeyin uyumlu olmasını gerektirdiğini belirtmiştir: insanların gözlemlemesi ve balinaların gözlemlenen o zaman ve yerlerde mevcut olması.