Yüksek yağlı peynir ve krema demans riskini azaltabilir

Amerikan Nöroloji Akademisi'nin yayın organı olan Neurology dergisinde yayımlanan yeni bir araştırma, peynir ve krema tüketiminin beyin sağlığı açısından önemli faydalar sağlayabileceğini göstermektedir. İsveç'te yaklaşık 28 bin kişi üzerinde çeyrek asır boyunca sürdürülen bu çalışma, yüksek yağlı peynir ve krema ile demans riski arasında anlamlı bir bağlantı tespit etmiştir. Araştırmanın bulguları, beslenme alışkanlıklarının nörodejeneratif hastalıkların önlenmesindeki rolünü yeniden gündeme getirmektedir.

Peynir tüketimi demans riskini düşürüyor

Araştırmanın sonuçlarına göre, günde 50 gram veya daha fazla yüksek yağlı peynir tüketen bireyler—yaklaşık olarak bir fincanın üçte birlik miktarına karşılık gelen—genel demans riskinde belirgin bir düşüş göstermişlerdir. Bu koruyucu etki, özellikle vasküler demans adı verilen ve beyne giden kan akışının bozulması sonucu ortaya çıkan bilişsel gerileme türünde daha net biçimde gözlemlenmiştir. Yüksek yağlı peynir tüketiminin bu olumlu etkisi, araştırmanın en dikkat çekici bulgularından biri olarak değerlendirilmektedir.

Benzer şekilde, ortalama olarak günde en az 20 gram yüksek yağlı krema—yaklaşık bir buçuk yemek kaşığı kadarı—tüketen kişiler de demans gelişme riski açısından daha iyi sonuçlar göstermiştir. Bu bulgular, tam yağlı süt ürünlerinin beyin fonksiyonlarının korunmasında potansiyel bir rol oynayabileceğini işaret etmektedir. Ancak araştırma, düşük yağlı peynir, düşük yağlı krema veya tereyağı için benzer faydalar bulamamıştır. Yüksek veya düşük yağlı olsun, sütün kendisinin tüketimi ise demans riskini azaltmada herhangi bir etkili sonuç göstermemiştir.

Peynir ve krema neden sütün kendisinden farklı?

Araştırmanın kıdemli yazarı ve Lund Üniversitesi'nde doçent olan Emily Sonestedt, peynir ve kremanın sütün kendisinden farklı biçimde etki göstermesinin nedenlerini açıklamıştır. Sonestedt'in açıklamalarına göre, peynir fermente edilme sürecinden geçer ve bu işlem sırasında iltihaplanmayı ve kan damarlarını etkileyebilecek çeşitli biyoaktif bileşikler ortaya çıkmaktadır. Krema ise genellikle evde hazırlanan yemeklerde kullanılır ve tek başına büyük miktarlarda tüketilmez. Buna karşılık, süt tüketimi diyetsel alışkanlıklar arasında daha fazla değişkenlik gösterir ve peynirde görülen fermentasyon sürecine sahip değildir.

Demans önleme konusunda uzmanlaşmış bir nörolog olan Dr. Richard Isaacson, Nörodejeneratif Hastalıklar Enstitüsü'nden yaptığı açıklamada, süt ürünlerinin kaynağı ve kalitesinin de önemli bir rol oynayabileceğini vurgulamıştır. Isaacson, tüm peynir çeşitlerinin aynı beslenme değerine sahip olmadığını belirtmiş ve bir ineğin beslenme alışkanlıklarının üretilen sütün—ve dolayısıyla peynirin—bileşimini doğrudan etkilediğini açıklamıştır. Özellikle, yaşamları boyunca çayır otu yiyen çayırda beslenen ineklerden elde edilen süt ürünleri, genellikle daha yüksek omega-3 yağ asidi seviyeleri içermektedir. Omega-3 yağ asitleri beyin için tercihli olarak koruyucu bir rol oynamakta ve bu etki, bilişsel gerileme riski taşıyan bireyler için özellikle önem taşımaktadır.

Genetik faktörler kişiselleştirilmiş beslenmeyi gerektiriyor

Araştırmanın önemli bulgularından bir diğeri, genetik faktörlerin peynir ve krema tüketiminin faydalarını etkilediğini göstermesidir. APOE ε4 genetik varyantı olarak bilinen bir genetik varyantın en az bir kopyasını taşıyan insanlar—genel popülasyonun yüzde 15 ile 20'si—herhangi bir süt ürünü alımından fayda görmemiştir. Bu bulgu, beyin sağlığı için diyet tavsiyelerinin kişiselleştirilmesi gerekebileceği konusundaki artan anlayışı vurgulamaktadır.