Deniz kaplumbağalarının gizemli pusulası! Yavrular yönlerini nasıl buluyor?

Deniz kaplumbağalarının yaşam döngüsünün en zorlu aşamalarından biri, yumurtadan yeni çıkan yavruların plajdan okyanusa ulaşma sürecidir. Özellikle caretta caretta türü yavrular, binlerce kilometrelik okyanus yolculuklarına tek başlarına başlar. Kuzey Carolina Üniversitesi'nden bilim insanları tarafından gerçekleştirilen yeni bir çalışma, bu minik canlıların, Dünya'nın manyetik alanını algılayarak yön bulabildiğini ve hayatta kalma şanslarını artırdığını gösterdi. Araştırma, bebek deniz kaplumbağalarının manyetik alanı hem bir pusula hem de bir harita gibi kullanabildiğini ortaya koyarak, doğuştan gelen bu olağanüstü yeteneğin detaylarını gün yüzüne çıkardı.

Manyetik alan: Caretta caretta yavrularının pusulası ve haritası

Caretta caretta yavrularının yön bulma becerisi, bilim dünyasında uzun süredir merak edilen bir konuydu. Yapılan son araştırma, bu yavruların vücutlarında bulunan mikroskobik manyetit kristalleri sayesinde Dünya'nın manyetik alanını hissedebildiklerini gösteriyor. Bu sayede, henüz deneyimsiz ve yetişkin rehberliği olmadan, okyanusta hangi yöne gitmeleri gerektiğini belirleyebiliyorlar. Araştırmada öne çıkan anahtar kelime olan 'manyetik alan', yavruların hem konumlarını tespit etmelerinde hem de rotalarını belirlemelerinde temel bir rol oynuyor. Bu sistem, yavruların karadan uzaklaşmadan önce nerede olduklarını ve hangi yöne gitmeleri gerektiğini anlamalarını sağlıyor. Bilim insanları, caretta carettaların hem manyetik pusula hem de manyetik harita ile doğduklarını, ancak harita işlevini sağlayan duyunun tam olarak nasıl çalıştığının şimdiye kadar netleşmediğini belirtiyor.

Deneysel bulgular: Manyetik alanın yavrular üzerindeki etkisi

Kuzey Carolina Üniversitesi'nden araştırmacılar, caretta caretta yavrularının manyetik alanı nasıl algıladığını anlamak için özgün bir deney tasarladı. Bu deneyde, yavrular belirli bir manyetik alanı yiyecek ile ilişkilendirmeyi öğrendi. Örneğin, Turks ve Caicos adalarını taklit eden bir manyetik alanda beslenen yavrular, daha sonra aynı manyetik alana maruz bırakıldıklarında yiyecek beklediklerini gösteren karakteristik bir 'dans' sergilediler. Benzer şekilde, Haiti yakınlarındaki sulara benzer bir manyetik alanda beslenen diğer yavrular da aynı tepkiyi verdi. Bu gözlemler, yavruların manyetik alanı bir tür işaretçi olarak kullanabildiklerini ve bu alanları hafızalarında yiyecekle ilişkilendirdiklerini ortaya koydu. Araştırmacılar, bu davranışın, yavruların manyetik alanı bir harita gibi kullanabildiğinin önemli bir kanıtı olduğunu vurguladı.

Manyetik alanı hissetmek ve görmek: İki farklı mekanizma

Hayvanların manyetik alanı algılaması iki temel mekanizmaya dayanıyor. Birincisi, manyetik alanın ışığa duyarlı moleküller üzerinde yarattığı kimyasal değişiklikler yoluyla 'görme' mekanizması. İkincisi ise, manyetik alanın mikroskobik manyetit parçacıklarını fiziksel olarak etkilemesiyle ortaya çıkan 'hissetme' mekanizması. Caretta caretta yavrularının doğuştan hem manyetik pusula hem de manyetik harita ile donatıldığı biliniyor. Ancak, harita işlevini sağlayan mekanizmanın hangisi olduğu uzun süre tartışmalıydı. Araştırmacılar, klasik bir manyetoresepsiyon testi uygulayarak bu soruya yanıt aradı. Kısa ve güçlü bir manyetik darbe, manyetit bazlı sensörleri geçici olarak etkisiz hale getirirken, ışığa bağlı mekanizmaları etkilemiyor. Deneyde, darbe uygulanan yavrular, öğrendikleri manyetik alana yeniden maruz kaldıklarında dans davranışlarında belirgin bir azalma gösterdi. Bu sonuç, harita işlevinin manyetik alanı hissetmeye dayandığını gösteriyor.

Davranışsal koşullandırma ve deneyin önemi

Deneyin başarısı, yavru caretta carettaların belirli manyetik alanları yiyecek beklentisiyle ilişkilendirmelerine dayanıyordu. Araştırma ekibi, Turks ve Caicos ile Haiti benzeri manyetik alanları beslenme ile tekrar tekrar eşleştirerek yavruların bu alanlarda güvenilir şekilde 'dans' etmelerini sağladı. Bu davranışsal koşullandırma, bilim insanlarının manyetik darbe öncesi ve sonrası yavruların tepkilerini karşılaştırmasına olanak tanıdı. Deneyin sonucunda, manyetik darbe uygulanan yavruların, daha önce öğrendikleri manyetik alanlara yeniden maruz kaldıklarında dans davranışlarının önemli ölçüde azaldığı gözlemlendi. Bu bulgu, caretta caretta yavrularının manyetik haritayı, manyetit kristalleri sayesinde, yani dokunsal bir his yoluyla kullandığını doğruladı. Araştırmacılar, bu yeteneğin yavruların okyanusta hayatta kalma şansını artırdığını ve yön bulma süreçlerinde kritik bir rol oynadığını belirtti.