Türkiye KAAN ile dünya liginde: 15 milyar dolarlık tarihi anlaşma imzalandı

ENDONEZYA'NIN DEĞİŞEN SAVUNMA STRATEJİSİ VE BÖLGESEL YANSIMALARI

Endonezya, halihazırda ABD üretimi F-16'lar ile yaşlanan Rus menşeli Sukhoi jetlerinden oluşan karma bir hava filosuna sahip. İlk etapta Güney Kore ile KF-21 Boramae projesinde ortaklık kurmuş olsa da ekonomik kısıtlamalar Jakarta'yı projedeki katkısını azaltmaya itti. Buna ek olarak, teknoloji transferine dair yaşanan çekinceler de bu ortaklığın derinleşmesini engelledi. Alternatif arayışlarını sürdüren Endonezya, Ağustos 2023'te Boeing ile F-15EX savaş uçağına yönelik bir mutabakat zaptı imzaladı. Ancak bu anlaşma henüz hükümet onayını almadı ve yeni açıklanan ABD tarifeleri gibi engellerle karşı karşıya. Öte yandan, 2022 yılında sipariş ettiği 42 Dassault Rafale jetine ilave alımlar yapmayı da değerlendiriyor.

KAAN anlaşması, Türkiye ile Endonezya arasında hızla gelişen savunma işbirliğini daha da pekiştiriyor. Nitekim Şubat 2025'te Baykar, Endonezyalı savunma firması Republikorp ile ülkede bir insansız hava aracı üretim tesisi kurmak üzere stratejik bir ortak girişim anlaşması imzaladı. Bu işbirliği, iki ülkenin teknoloji temelli savunma ilişkilerinde yeni bir sayfa açarken, Endonezya'nın bölgesel stratejisinde de Türkiye'yi öncelikli ortaklardan biri haline getiriyor.

DİĞER ASEAN ÜLKELERİ DE ENDONEZYA'NIN YOLUNU İZLER Mİ?

Türkiye ve Endonezya arasında giderek güçlenen ekonomik ve savunma işbirliği, ki her iki ülke de çoğunluğu Müslüman nüfusa sahip, şu soruyu gündeme getiriyor: "Diğer ASEAN ülkeleri de savunma ihtiyaçları için KAAN'ı bir seçenek olarak değerlendirebilir mi?" Amerikan yapımı olmayan bir platform olması nedeniyle KAAN, F-16 veya F-35 gibi ABD menşeli uçaklarla birlikte gelen jeopolitik kısıtlamalardan ve ihracat kotalarından kaçınma avantajına sahip. Aynı zamanda, maliyet etkinliği açısından da daha cazip bir alternatif sunarak bölgedeki ülkeler için stratejik bir tercih haline gelebilir.

ASEAN ülkelerinin ilk ilgisi, muhtemelen F-15EX veya Rafale gibi kendini kanıtlamış platformlar üzerinde yoğunlaşmaya devam edecektir. KAAN'ın bölge genelinde daha yaygın şekilde benimsenmesi ise Türkiye ile olan siyasi ilişkilerin düzeyine, dengeleme (offset) anlaşmalarının içeriğine ve uçağın mevcut askeri altyapılarla ne ölçüde entegre edilebildiğine bağlı olacaktır. Bu bağlamda, Malezya, TUSAŞ'tan daha önce ANKA almış olması nedeniyle, bölgede en muhtemel bir sonraki alıcı olarak öne çıkıyor. Filipinler ve Vietnam da potansiyel müşteriler arasında yer alabilir; ancak bu ülkelerin tercihleri büyük ölçüde maliyet-etkinlik, teknik kabiliyetler ve uzun vadeli stratejik hesaplamalara göre şekillenecektir.

Diğer yandan, Singapur ve Tayland gibi ülkelerin ise modernizasyon ihtiyaçları ile mevcut Batılı savunma ortaklıkları arasındaki dengeyi gözeterek daha temkinli hareket etmeleri bekleniyor. Myanmar, Kamboçya ve Brunei gibi daha küçük ülkeler açısından ise KAAN gibi ileri teknolojiye sahip savaş uçaklarının maliyeti, sınırlı savunma bütçeleri nedeniyle kısa vadede erişilebilir olmayabilir.

Türkiye'nin havacılık ve uzay sanayisi, 2025 itibarıyla küresel sahnede güçlü ve kararlı bir çıkış yaptı. KAAN'ın ilk büyük ihracat anlaşmasıyla elde ettiği başarı, Türkiye'nin ileri savunma teknolojilerinde dünya çapında söz sahibi olma kararlılığının somut bir göstergesi. Önümüzdeki yıllar, bu vizyonun daha geniş bir uluslararası kabule dönüşüp dönüşmeyeceğini ve küresel savaş uçağı pazarında dengeleri Türkiye lehine ne ölçüde değiştireceğini ortaya koyacak.

* Makalelerdeki fikirler yazarına aittir ve Anadolu Ajansının editoryal politikasını yansıtmayabilir.