Nasa, Ölüm Vadisi'nde Mars keşif teknolojilerini deniyor

Nasa, Mars'a yönelik keşif çalışmaları kapsamında geliştirdiği insansız hava araçlarını ve robotik teknolojileri, Amerika Birleşik Devletleri'nin Kaliforniya eyaletinde yer alan Ölüm Vadisi'nde test ediyor. Bu kapsamda, Jet Propulsion Laboratory (JPL) mühendislerinden oluşan bir ekip, Mars'ın zorlu yüzey koşullarını andıran çöl ortamında yeni nesil navigasyon yazılımlarını ve otonom sistemleri denemeye başladı. Mars'a gönderilecek insansız hava aracı teknolojilerinin güvenilirliğini ve dayanıklılığını artırmak amacıyla yürütülen bu testler, Nasa'nın Mars Keşif Programı'nın desteklediği 25 yenilikçi projeden biri olarak öne çıkıyor. Özellikle, Mars'ın kumul ve düz alanlarında karşılaşılan navigasyon zorluklarını aşmak için geliştirilen yazılımlar, Ölüm Vadisi'nin çorak ve özelliksiz arazilerinde gerçek koşullarda sınanıyor.

Çöl ortamında Mars için hazırlık: Navigasyon yazılımı ve insansız hava araçları

Mars'ın yüzeyinde karşılaşılan zorlu arazi koşulları, insansız hava aracı teknolojilerinin geliştirilmesinde önemli bir etken olarak öne çıkıyor. Nasa'nın Ölüm Vadisi'ndeki testlerinde, özellikle navigasyon yazılımı anahtar kelimesi etrafında şekillenen yeni algoritmalar, Mars'taki benzer kumul alanlarda yaşanabilecek sorunları önceden tespit etmeye odaklanıyor. JPL araştırmacısı ve insansız hava aracı pilotu Roland Brockers, Mars'taki Ingenuity helikopterinin, görsel özelliklerin az olduğu düz arazilerde navigasyon konusunda yaşadığı zorlukları vurgulayarak, gelecekteki araçların daha çok yönlü olmasının hedeflendiğini belirtiyor. Bu nedenle, Ölüm Vadisi'nin Mars Tepesi ve Mesquite Düzlükleri Kumulları gibi bölgelerinde gerçekleştirilen testlerde, insansız hava araçlarının farklı kamera filtreleriyle zemini nasıl algıladığı ve yeni algoritmaların karmaşık arazilerde güvenli iniş sağlama kapasitesi değerlendiriliyor. Testler sırasında sıcaklıkların 45 dereceyi aşması, ekip için ek bir zorluk oluştururken, bu koşullar Mars'taki aşırı sıcaklık değişimlerine hazırlık açısından da önemli bir deneyim sağlıyor.

Ölüm Vadisi'nde yürütülen bu saha testleri, bilgisayar modelleri ve uydu görüntülerinin ötesine geçerek, gerçek arazi koşullarında navigasyon yazılımı ve insansız hava aracı performansını gözlemleme imkânı sunuyor. JPL'den jeolog Nathan Williams, bilimsel olarak ilgi çekici alanların her zaman kolay erişilebilir bölgelerde olmadığını, bu nedenle daha zorlu arazilerin keşfi için yeni nesil navigasyon yazılımı ve otonom sistemlerin geliştirilmesinin şart olduğunu ifade ediyor. Elde edilen bulgular, Mars'ın yüzeyinde karşılaşılabilecek karmaşık coğrafi yapılar ve özelliksiz kumullar üzerinde güvenli uçuş ve iniş için önemli veriler sağlıyor. Ayrıca, bu testler sayesinde, gelecekte Mars'a gönderilecek insansız hava araçlarının, astronotlara destek olabilecek veya tamamen bağımsız keşifler gerçekleştirebilecek kapasiteye ulaşması hedefleniyor.

Robotik keşif araçları ve yeni nesil uçuş teknolojileri

Nasa'nın Mars'a yönelik teknolojik hazırlıkları yalnızca insansız hava araçlarıyla sınırlı kalmıyor. Ölüm Vadisi'nde yapılan testlerin yanı sıra, Amerika'nın farklı çöl bölgelerinde de robotik sistemler deneniyor. Örneğin, Houston'daki Johnson Uzay Merkezi'nden gelen araştırmacılar, Yeni Meksika'nın Beyaz Kumlar Ulusal Parkı'nda, köpek benzeri LASSIE-M adlı bir robotun performansını inceledi. Bu robotun bacaklarındaki motorlar, yüzeyin fiziksel özelliklerini ölçerek, farklı zemin türlerinde yürüyüş stilini otomatik olarak değiştirebiliyor. Böylece, Mars'ın gevşek, yumuşak veya kabuklu arazilerinde bilimsel olarak ilginç değişimlerin tespiti kolaylaşıyor. Ekip, bu tür robotların, hem insanlar hem de diğer robotlar için tehlikeli olabilecek kayalık ve kumlu bölgelerde öncü keşifler yapmasını amaçlıyor.

Bunun yanı sıra, Nasa'nın Mars Keşif Programı kapsamında finanse edilen bir diğer önemli proje ise Mars Elektrikli Yeniden Kullanılabilir Uçuş Aracı (MERF) olarak adlandırılıyor. Bu otonom robot, Ingenuity helikopterinin kompakt yapısını, kanatların sağladığı uzun menzil avantajıyla birleştiriyor. Virginia'daki Langley Araştırma Merkezi'nde geliştirilen MERF, tek kanatlı ve ikiz pervaneli tasarımıyla dikkat çekiyor. Yarı ölçekli prototipleriyle yapılan testlerde, Mars'ın ince atmosferinde uçuş için gerekli olan hafif malzemeler ve aerodinamik yapı detaylı şekilde inceleniyor. MERF'in tam boyutlu versiyonu, küçük bir okul otobüsü kadar uzunluğa ulaşabiliyor ve gövde ile kuyruk eklenmeden, sadece kanat ve pervanelerle havada süzülerek yüzey haritalama görevlerini yerine getirebiliyor.