Milyonlarca cihazı tehdit eden 2038 hatası nedir

Yeni yüzyıla girerken insanlık büyük bir endişe yaşamıştı. Bilgisayarların tarih değişimini anlayamayacağı, sistemlerin çökeceği korkusu tüm dünyayı sarmıştı. O dönemde yapılan yoğun hazırlıklar sayesinde Y2K sorunu büyük bir sorun olmadan atlatıldı. Ancak bugün, benzer bir tehdit yeniden ortaya çıkmak üzere. Teknoloji dünyası, 2038 yılında yaşanabilecek başka bir kritik sorunla karşı karşıya bulunuyor.

2038 hatası nedir ve nasıl ortaya çıktı

2038 hatası, 19 Ocak 2038 tarihinden itibaren pek çok bilgisayar sistemini aksatma potansiyeline sahip bir teknik sorundur. Bu sorunun kökü, sistemlerin zamanı ölçme yönteminde yatmaktadır. Çoğu bilgisayar ve yazılım, 32 bit Unix zaman damgası adı verilen bir format kullanarak tarihleri ve saatleri kaydeder. Bu formatta zaman, 1 Ocak 1970 gece yarısı UTC'den başlayarak geçen saniyeler cinsinden sayılır. Bu başlangıç noktasına Unix dönemi denir ve sistemler bu referans tarihi kullanarak mevcut zamanı hesaplarlar.

Ancak 32 bitlik bir sayı, matematiksel olarak belirli bir sınırı vardır. Bu sınır -2 milyar 147 milyon 483 bin 648 ile 2 milyar 147 milyon 483 bin 647 arasında yer alır. İşte bu son sayı, tam olarak 19 Ocak 2038 saat 03:14:07 UTC'ye denk gelmektedir. Bu kritik anı geçtiğinde, sayaç taşacak ve sistem, en düşük değer olan negatif 2 milyar 147 milyon 483 bin 648'e geri dönecektir. Bu değer, 13 Aralık 1901 saat 20:45:52 UTC'ye karşılık gelir. Sonuç olarak, sistem tarihi 137 yıl geriye sıçrayacaktır.

2038 hatası hangi sistemleri tehdit ediyor

Birçok kişi bu sorunu yalnızca eski bilgisayarları ilgilendiren bir sorun olarak düşünebilir. Ancak gerçek durum çok daha ciddi ve kapsamlıdır. 32 bit Unix zaman damgası formatı, günümüzde hala yaygın olarak kullanılmaktadır ve bu kullanım çok çeşitli alanlara yayılmıştır. Veritabanları, otomobillerin gömülü sistemleri, tıbbi cihazlar, elektrik santralleri, ulaşım ağları ve haberleşme altyapıları gibi kritik sistemler bu formata bağımlıdır.

Bir nükleer santralın bilgisayar sistemini düşünün. Eğer bu sistem artık mevcut tarihi 1901'den ayırt edemezse, ne olur? Hatalı hesaplamalar, güvenlik sistemlerinde arızalar ve hatta tüm cihazın çökmesi mümkün hale gelir. Sorun sadece büyük endüstriyel tesisleri etkilemez. İnternet yönlendiricileri, akıllı ev cihazları, otonom araçlar ve diğer bağlı cihazlar da bu soruna maruz kalabilir. Günümüzde bu tür cihazlar yaşamımızın ayrılmaz bir parçası haline gelmiş ve birbirleriyle bağlantılı hale gelmiştir. Dolayısıyla, tek bir sistemdeki arıza, zincirleme tepkiler yoluyla diğer sistemleri de etkileyebilir.