Fenerbahçe'nin ihtiyacı, sabırlı yapılanma ve sürdürülebilir futbol aklı!

Akademisyen Dr. Öğretim Üyesi Görkem Turaç, Jose Mourinho'nun teknik direktörlük anlayışını ve bu durumun Fenerbahçe'ye etkisini AA Analiz için kaleme aldı.

Jose Mourinho'nun Fenerbahçe'ye gelişi, sadece bir teknik direktör transferi değil aynı zamanda yeni bir iletişim stratejisinin, bir medya fenomeninin ve futbol kültürü farklılığının Türkiye'ye ithal edilmesi anlamına da geliyordu. Bu geliş kısa vadeli heyecanlar yaratmasına rağmen, uzun vadede Fenerbahçe'nin futboldaki yapısal sorunlarını çözmek bir yana bazı yönlerden daha da derinleştirdi.

Mourinho kariyeri boyunca sadece saha içindeki başarılarıyla değil, aynı zamanda medyadaki varlığı ve söylemleriyle de dikkat çekti. O, kamuoyunu kendi lehine manipüle edebilen, krizleri medya aracılığıyla yöneten ve futbolu bir tiyatro sahnesine çeviren, teknik direktör olmanın ötesinde önemli bir figürdür. Bu yöntem Premier Lig gibi medya odaklı liglerde etkili olabilir; fakat Türkiye gibi futbolun zaten fazlasıyla kutuplaştığı ve medya manipülasyonunun çok hızlı yayıldığı bir ortamda yangına körükle gitmek anlamına gelir.

Fenerbahçe yıllardır futboldaki başarısızlıkların gölgesinde, sürekli olarak medya tartışmalarıyla gündeme gelen bir kulüp. Mourinho gibi spekülasyon üretmeyi seven bir teknik adamın bu yapıya entegre olması çatışmaların çözülmesine değil, aksine kronikleşmesine sebep oldu. Mourinho; Porto, Chelsea ve Inter'de kazandığı başarılarla zirveye çıkmıştı. Bu dönemde hem taktiksel zekası hem oyuncu yönetimi hem de "underdog" kimliğiyle öne çıktı. Real Madrid ve Chelsea gibi büyük takımlarda daha fazla otoriterleşti. Bu dönemler medya ile savaşa girdiği, oyuncularla ilişkilerinin bozulduğu, kamuoyu algısını manipüle ettiği dönemlerdi. Manchester United, Tottenham ve Roma'da inişli çıkışlı performanslar gösterdi. Büyük kupalar yerine küçük zaferlerle yetinmek zorunda kaldı. Teknik direktörlükten çok "karizma yönetimi" ve iletişim oyunlarıyla gündemde kaldı. Ve bugün baktığımızda Mourinho artık sistem kuran bir teknik direktör değil, sistem boşluklarından faydalanarak kısa süreli etki yaratan bir figür. Fenerbahçe gibi bir kulüpte bu yaklaşım istikrar sağlayamaz.

Mourinho'nun kullandığı iletişim dili üç temel üzerine kuruludur. Bunlardan ilki mağduriyet üretmektir. Hakemler, federasyonlar, medya hep ona karşıdır. Böylece başarısızlıkların sorumluluğu dış etkenlere kaydırılır. İkincisi sembolik çıkışlarıdır. Örneğin, bir basın toplantısında kalem fırlatmak, oyuncusunu basın önünde eleştirmek ya da yönetimi ima eden açıklamalar yapmak gibi sembollerle gündemi belirler. Son olarak, Mourinho taraftarla doğrudan iletişim kurar. Yönetimi dışlayarak taraftarı kendi yanına çeker. Ancak Türk futbol kamuoyu zaten yıllardır bu iletişim kaosu içinde yaşıyor. Mourinho'nun bu dili, çatışmaları çözmek yerine artırdı. Özellikle hakem ve federasyon eleştirileri, zaten çok kutuplaşmış futbol ortamını daha da germekten öteye geçmedi.

-FENERBAHÇE'NİN KÜLTÜREL YAPISI VE MOURİNHO İLE UYUŞMAZLIĞI

Mourinho gibi üst düzey teknik adamlar belirli bir yapı ve otoriteyle çalışmaya alışkındır. Kulüplerin finansal yapılarının sürdürülebilir olması, sportif direktörlerin teknik direktörle uyum içinde çalışması, altyapı projelerinin desteklenmesi gibi yapısal faktörler Mourinho'nun başarı formülünde kritik rol oynar. Oysa Türkiye'de kulüplerin çoğunda bu yapı eksiktir. Mourinho'nun, sportif otoritesine rağmen bu tür bir yapıda mutlak hakimiyet kuramadığı çok açık. Tam aksine, sürekli medya açıklamalarıyla kendi pozisyonunu savunmak zorunda kaldı ve bu da takım içi uyumu zedeledi.