Japonya merkez bankası faiz oranlarını 30 yılın en yüksek seviyesine çıkardı

Japonya Merkez Bankası (BoJ), cuma günü gerçekleştirdiği para politikası toplantısında faiz oranlarında önemli bir artışa gidilmesine karar vermiştir. Merkez bankası tarafından alınan bu karar, paranın maliyetini yüzde 0,75'e çıkarmış ve böylece otuz yıldan fazla bir süredir görülmeyen en yüksek seviyeye erişilmiştir. Artan ücretler ve yüzde 3'lük enflasyon oranı, Bank of Japan'ı bu hamleye itmiştir. Karar, Kazuo Ueda'nın BoJ'un başında olduğundan bu yana ilk kez oybirliğiyle alınmıştır.

Enflasyon ve ücret artışlarının etkisi

Japonya ekonomisinde gözlenen ücret artışları ve fiyat yükselişleri, Bank of Japan'ın faiz politikasında bu değişikliğe gitmesinin temel nedenleri arasında yer almaktadır. Merkez bankasının açıklamasında, "En son verilere ve araştırmalara bakıldığında, ücretler ve enflasyonun eşit adımlarla ılımlı bir şekilde arttığı mekanizmanın sürdürülmesinin yüksek bir olasılık olduğu" ifadesi kullanılmıştır. 2026 yılının da enflasyonu yüzde 2 hedefinin yakınında veya üzerinde tutması beklenmektedir. Kasım ayında çekirdek enflasyon yüzde 3'lük bir orana ulaşmış, bu da Bank of Japan'ın hedefinin oldukça üzerinde bir seviyeyi göstermiştir. Fiyatların artış hızının son kez yüzde 2'nin altında olmasından bu yana 44 ay geçmiştir.

Deflasyondan çıkışın normalleşme süreci

Paranın maliyeti diğer büyük merkez bankalarının uyguladığına göre oldukça düşük kalsa da, Kazuo Ueda'nın bu hamlesi uzun süre deflasyon ve negatif faiz oranlarıyla boğuşan Japonya'nın para politikasının normalleşmesine doğru yeni önemli bir adımı temsil etmektedir. Bank of Japan şu anda faiz oranlarında düşüş yerine artış yoluna girmiş tek büyük merkez bankasıdır. Geçtiğimiz günlerde Reuters ajansı tarafından anket yapılan ekonomistlerin yüzde 90'ı 25 baz puanlık bir ayarlamayı doğru bir şekilde öngörmüştü. Örneklemin üçte ikisinden fazlasına göre faiz oranları eylüle kadar yüzde 1'e yükselecektir. Birçok gözlemci yaklaşık altı ayda bir olmak üzere Bank of Japan tarafından artışlar beklenmektedir.

Reel faiz oranları ve finansal koşullar

Bank of Japan'ın açıklamasında, "Reel faiz oranlarının" artıştan sonra bile "önemli ölçüde negatif kalması beklendiği" ve "uyumlu finansal koşulların ekonomik faaliyeti güçlü bir şekilde desteklemeye devam edeceği" belirtilmiştir. Merkez bankası, "Reel faiz oranlarının önemli ölçüde düşük seviyelerde bulunduğu göz önüne alındığında, Bank of Japan ekonomik ve fiyat tahminleri gerçekleşirse faiz oranlarını artırmaya ve parasal uyumun derecesini ayarlamaya devam edecek" açıklamasında bulunmuştur. Faiz oranlarındaki bu artış, on yıllık devlet tahvillerinin getirilerinin yüzde 2'lik psikolojik eşiğin üzerine çıkmasına katkıda bulunmuştur. 1999'dan beri böyle bir şey olmamıştı.

Ekonomik belirsizlikler ve dış ticaret zorlukları

Bank of Japan'ın faiz artışı kararını alırken dikkate aldığı faktörler arasında çelişkili göstergeler bulunmaktadır. Büyük imalat şirketlerinin güveni dört yılın en yüksek seviyesinde yer almakla birlikte, temmuz-eylül çeyreğinin gayri safi yurtiçi hasılası keskin bir daralma kaydederek yıllıklandırılmış yüzde -2,3 oranında düşüş göstermiştir. Amerika Birleşik Devletleri'ne yapılan ihracat, otomotiv sektörünün ihracatına ilişkin son verilerin gösterdiği gibi, yüzde 15'lik tarifelerle hesaplaşmak zorunda kalmıştır. Bu tarifeler büyük ölçüde üreticiler tarafından emilmiştir.