Tayland ormanlarında kaplanların gizemli avı GPS boyunluklarla ortaya çıkıyor

Tayland'ın Dong Phayayen-Khao Yai Orman Kompleksi'nde (DPKY-FC) yürütülen yeni bir koruma projesi, bölgedeki kaplanların yaşamı ve avlanma davranışlarıyla ilgili çarpıcı gerçekleri gün yüzüne çıkardı. GPS boyunluklarla izlenen kaplanlar, hem alışılmadık av tercihlerine yöneliyor hem de popülasyonun neden artmadığına dair önemli bilgiler sunuyor. Uzmanlar, 6.000 kilometrekarelik alanda yalnızca 20 ila 30 kaplanın yaşamasının, türün geleceği açısından kritik bir eşik olduğunu vurguluyor.

GPS boyunluklarla kaplanların izlenmesi nasıl başladı?

Dong Phayayen-Khao Yai Orman Kompleksi'nde kaplan popülasyonunun uzun süredir artış göstermemesi, doğa korumacılarını harekete geçirdi. Bölgedeki kaplanların sayısının artmamasının nedenlerini anlamak isteyen uzmanlar, 2025 başında üç kaplana GPS boyunluk takarak detaylı bir izleme çalışması başlattı. Bu yöntem, daha önce Batı Orman Kompleksi'nde başarıyla kullanılmış ve oradaki kaplan sayısının 2007-2023 arasında üç katına çıkmasına katkı sağlamıştı. Ancak DPKY-FC'de, geniş ve elverişli ormanlara rağmen kaplan sayısında bir artış gözlenmedi. Bu durum, GPS boyunlukların sunduğu verilerle daha derinlemesine incelenmeye başlandı.

GPS boyunluklar, kaplanların hareketlerini, yaşam alanlarını ve avlanma bölgelerini saatlik olarak kaydediyor. Yoğun ormanlık alanlar nedeniyle bazen verilerin iletiminde aksaklıklar yaşansa da, tüm bilgiler cihazın hafızasında saklanıyor ve pil ömrü sona erdiğinde boyunluk otomatik olarak düşerek son bir sinyal gönderiyor. Bu sayede araştırmacılar, kaplanların günlük hareket rotalarını ve avladıkları hayvanları detaylı biçimde analiz edebiliyor.

Kaplanların av tercihlerinde neler değişti?

GPS boyunluklardan elde edilen veriler, Dong Phayayen-Khao Yai'deki kaplanların klasik büyük avlardan ziyade daha küçük memelilere yöneldiğini ortaya koydu. Normalde kaplanlar, 350 kilograma kadar ulaşabilen banteng, gaur veya sambar gibi büyük avları tercih ediyor. Ancak izlenen üç kaplanın çoğunlukla yaban domuzu ve muntjac gibi 10 kilograma kadar düşebilen küçük avlarla yetinmek zorunda kaldığı tespit edildi. Bu bulgu, bölgede büyük av hayvanlarının sayısının azaldığını ve kaplanların beslenme alışkanlıklarını değiştirmek zorunda kaldığını gösteriyor.

Özellikle Chantra isimli dişi kaplanın av tercihleri, araştırmacıların dikkatini çekti. Chantra'nın ana avı domuz porsukları olurken, ayrıca yumuşak kabuklu kaplumbağa ve su monitörü gibi türleri de tükettiği saptandı. Bu durum, Tayland'daki yaban kaplanları için ilk kez kaydedildi. Chantra'nın seçici olmayan beslenme tarzı, onun daha küçük bir vücut yapısına sahip olmasına da yol açmış olabilir. Uzmanlar, daha büyük avları tercih eden kaplanların genellikle daha geniş yaşam alanlarına ve daha büyük vücut boyutuna sahip olduğunu belirtiyor.

Popülasyonun duraklamasının nedenleri ve tehditler

DPKY-FC'deki kaplan popülasyonunun artmamasının arkasında birden fazla neden bulunuyor. En önemli etkenlerden biri, bölgede büyük av hayvanlarının sayısının azalması. GPS boyunluklardan elde edilen veriler, kaplanların besin zincirinin alt basamaklarına yönelmek zorunda kaldığını gösteriyor. Bununla birlikte, habitat kaybı, kaçak avcılık ve altyapı projeleri de kaplanların yaşam alanlarını tehdit ediyor. Özellikle 304 numaralı karayolu ve planlanan baraj projeleri, orman bütünlüğünü bozarak kaplanların ve avlarının hareket alanlarını kısıtlıyor.