Milyarlarca yıllık sır ortaya çıktı! Ay'da oksidasyon mümkün

Onlarca yıl boyunca araştırmacılar, Ay'ın yüzeyinin belirli kimyasal dönüşümlerin meydana gelmesi için son derece uygun olmayan koşullara sahip olduğuna inanmışlardır. Ancak Çin tarafından yürütülen Chang'e-6 misyonunun yakın zamanda gerçekleştirdiği bir keşif, bu uzun süredir kabul gören görüşü ciddi biçimde sorgulanır hale getirmiştir. Misyon tarafından Dünya'ya geri getirilen Ay kayaları, asteroid çarpmaları sonucunda oluşan hematit ve maghemit minerallerinin ilk net fiziksel kanıtını içermektedir. Bu önemli bulgu, 14 Kasım tarihinde Science Advances dergisinde yayımlanmış olup, Ay'ın havasız ortamında oksidasyon süreçlerinin nasıl gerçekleşebileceği konusunda bilim insanlarının sahip olduğu bilgiyi yeniden değerlendirmeyi zorunlu kılmıştır.

Ay'ın en eski çarpma havzasından getirilen örnekler

Minerallerin keşfedildiği bölge, Ay'ın en eski ve en geniş çarpma kraterlerinden biri olarak bilinen Güney Kutbu-Aitken Havzası'dır. Çin Bilimler Akademisi Jeokimya Enstitüsü ve Shandong Üniversitesi'nden oluşan araştırma ekibi, son teknoloji analiz yöntemlerini kullanarak kristal hematit ve maghemitin varlığını kesin biçimde doğrulamıştır. Örnekleri incelemek amacıyla elektron mikroskobu, elektron enerji kaybı spektroskopisi ve Raman spektroskopisi gibi ileri teknikler uygulanmıştır. Bulunan mineraller boyut olarak oldukça küçüktür ve sadece mikron genişliğinde ölçülmektedir. Ancak bu minerallerin yapısal özellikleri, bunların Ay'a özgü olduğunu ve Dünya'dan taşınmadığını açıkça göstermektedir. Bu keşif, kristal formda hematit ve maghemitin, Dünya'ya döndürülen ay materyalinde doğrudan tanımlandığı ilk örneği temsil etmektedir. Benzersiz özellikleri, bu minerallerin Ay'ın geçmiş dönemlerindeki şiddetli yüzey olayları sırasında özellikle Ay'a özgü süreçler tarafından yaratıldığını kanıtlamaktadır.

Asteroid çarpmaları demir minerallerini dönüştürdü

Araştırma ekibi, bu oksitlenmiş demir minerallerinin oluşum mekanizmasını detaylı biçimde incelemiştir. Ekibin bulgularına göre, büyük asteroid çarpmaları yoğun ısı üretmekte ve bu ısı, Ay yüzeyindeki materyali buharlaştırmaktadır. Çarpma anında meydana gelen bu yoğun ısıl olaylar sırasında, oksidasyon reaksiyonlarını tetiklemek için gerekli olan yüksek oksijen konsantrasyonuna sahip bir buhar bulutu oluşabilmektedir. Bu kritik zaman penceresi içerisinde, troilit gibi Ay minerallerinden salınan demir, oksitlenmiş ve sonuç olarak hematit ile maghemit formlarında birikmiş olmuştur. Bu minerallerin yanı sıra magnetit de aynı bölgede bulunmuştur ve tüm bu oksitlenmiş demir mineralleri, aynı kimyasal süreçle ilişkili bir dizi oksidasyon durumunu göstermektedir. Bu bulgu, asteroid çarpmalarının Ay'ın kimyasal evriminde ne kadar önemli bir rol oynadığını ortaya koymaktadır.